Przyszłość chirurgii w leczeniu chorych na raka jajnika

lek. Katarzyna Lépinay
dr n. med. Sebastian Szubert
dr n. med. Grzegorz Cwynar
lek. Agnieszka Lewandowska
dr n. med. Agnieszka Koper
prof. dr hab. n. med. Łukasz Wicherek

II Klinika Położnictwa i Ginekologii, Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego w Warszawie

Adres do korespondencji:

prof. dr hab. n. med. Łukasz Wicherek

II Klinika Położnictwa i Ginekologii,

Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego

ul. Cegłowska 80, 01-809 Warszawa

e-mail: lukasz.wicherek@cmkp.edu.pl

  • Zabieg cytoredukcyjny jest podstawą postępowania terapeutycznego u chorych na nowotwór jajnika. Omówienie kwestii kwalifikacji do zabiegu i kluczowych jego elementów
  • Nowe trendy w rozwoju chirurgicznych metod leczenia raka jajnika
  • Znaczenie doświadczenia chirurgicznego ginekologów onkologów dla przyszłości chorych na nowotwór jajnika

Rozpoznanie raka jajnika najczęściej dotyczy kobiet w okresie okołomenopauzalnym. Zazwyczaj diagnoza jest stawiana zbyt późno, gdy u większości chorych obserwuje się już rozsiew w jamie otrzewnowej. W czasie operacji u co najmniej 2/3 pacjentek zostaje potwierdzona obecność ognisk nowotworowych w nadbrzuszu. Podstawą strategii terapeutycznej w przypadku raka jajnika jest wykonanie zabiegu cytoredukcyjnego z uzupełniającym leczeniem systemowym. Aby chore odniosły największą korzyść z cytoredukcji, powinna ona polegać na usunięciu wszystkich widocznych ognisk raka. Kolejnym etapem terapii jest leczenie adiuwantowe oparte na pochodnych platyny i taksanów. Coraz częściej w postępowaniu terapeutycznym u pacjentek z rakiem jajnika wykorzystuje się celowane leki biologiczne. W przypadku braku możliwości wykonania całkowitej cytoredukcji lub obecności choroby przerzutowej można rozważyć zastosowanie terapii antyangiogennej bewacyzumabem (monoklonalne przeciwciało przeciwko czynnikowi wzrostu śródbłonka naczyniowego [anty-VEGF – anti-vascular endothelium growth factor]). Leczenie nawrotu raka jajnika u chorych wrażliwych na pochodne platyny z mutacją w obrębie genów BRCA1/BRCA2 można rozpocząć od terapii podtrzymującej olaparybem (inhibitor polimerazy poli-ADP-rybozy [PARP – poly-ADP-ribose polymerase]). W związku z tym obecnie nie mówi się już o leczeniu skojarzonym w raku jajnika, czyli połączeniu chirurgii i chemioterapii, lecz o leczeniu systemowym. Nadzieje na przyszłość wiąże się głównie z immunoterapią, np. niwolumabem (przeciwciało przeciw receptorowi programowanej śmierci 1 [PD1 – programmed death receptor 1]). Przełomowe może się okazać również zastosowanie leków wpływających na aktywność układu immunologicznego, np. ipilimumabu (przeciwciało blokujące antygen 4 związany z cytotoksycznym limfocytem T (CTLA4 – cytotoxic T lymphocyte antigen 4]).

Podstawą współczesnego leczenia onkologicznego jest terapia spersonalizowana, którą dostosowuje się do konkretnej pacjentki, tak aby przyniosła jej jak największą korzyść. Nie inaczej jest z leczeniem operacyjnym. Wśród chorych na raka jajnika można spotkać zarówno młode kobiety, pacjentki w średnim wieku, jak i kobiety w podeszłym oraz starczym wieku. W każdej z tych grup wiekowych strategia leczenia jest odmienna.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Ograniczenie wykonywania wieloodcinkowej resekcji jelita i splenektomii do wybranych przypadków

Usunięcie fragmentu jelita zajętego procesem nowotworowym jest jedną z najczęściej wykonywanych czynności w trakcie operacyjnego leczenia zaawansowanego raka jajnika (u 40-80% [...]

Wzmożony nadzór pooperacyjny

Wzmożenie nadzoru pooperacyjnego u kobiet leczonych z powodu raka jajnika obejmuje m.in. włączenie u większej liczby pacjentek żywienia pozajelitowego lub zastosowanie [...]

Kwalifikacja do neoadiuwantowej chemioterapii

Chemioterapia neoadiuwantowa sama w sobie nie wpływa na poprawę całkowitego przeżycia i czasu wolnego od choroby ani nie ułatwia wykonywania interwałowego [...]

Odstąpienie od rutynowej limfadenektomii systemowej

Zaleca się odstąpienie od rutynowej limfadenektomii systemowej, ponieważ zgodnie z wynikami badania Lymphadenectomy in Ovarian Neoplasms (LION) nie poprawia to całkowitego [...]

Śluzowy rak jajnika

Szczególnym typem nowotworu, który wymaga odrębnego postępowania, jest śluzowy rak jajnika. Częściej u chorych na ten nowotwór stwierdza się niższe stadia [...]

Operacja Hudsona

Niewątpliwie obserwujemy obecnie dalszy rozwój chirurgii cytoredukcyjnej. W kwalifikacji do operacji najistotniejsze znaczenie ma ustalenie zakresu planowanego leczenia chirurgicznego. Należy pamiętać, [...]

Leczenie systemowe

Postępowanie chirurgiczne należy przeprowadzić u chorych na raka jajnika tak, aby wykorzystać działanie przeciwnowotworowego leczenia uzupełniającego, tj. chemioterapii i nowych terapii [...]

Podsumowanie

Przyszłość chorych na raka jajnika zależy od poziomu doświadczenia chirurgicznego w środowisku lekarzy ginekologów. Tylko doświadczony operator potrafi podjąć decyzję, kiedy [...]
Do góry