Dysmenorrhea, definiowana jako bolesne skurcze występujące podczas miesiączki, jest najczęstszym problemem ginekologicznym dotykającym kobiety w różnym wieku. Częstość występowania bolesnego miesiączkowania waha się w zależności od przyjętego źródła od 45% do nawet 95%. Dysmenorrhea wpływa negatywnie na jakość życia pacjentek, skutkuje ograniczeniem codziennej aktywności^1,2, a jej nasilenie jest bardzo indywidualne.

W tabeli 1 zebrano czynniki ryzyka rozwoju bolesnego miesiączkowania. Do czynników ochronnych zalicza się: regularne ćwiczenia fizyczne, stosowanie doustnych środków antykoncepcyjnych oraz ciążę i poród w młodym wieku.

Ze względu na etiologię objawów bolesne miesiączkowanie dzieli się na: pierwotne (samoistne) i wtórne (nabyte). Dysmenorrhea pierwotna jest definiowana jako ból miednicy mniejszej występujący w czasie miesiączki, bez żadnej patologii w obrębie miednicy i dotyczy aż 90% wszystkich przypadków. Z kolei dysmenorrhea wtórna współistnieje z obecną patologią miednicy mniejszej, a jej częstość występowania wynosi 10%.

Diagnostyka

Ocena bólu miesiączkowego musi obejmować pełny wywiad, który powinien dotyczyć: rodzinnego występowania bolesnych miesiączek, wieku menarche, rodności, długości cykli miesiączkowych, obfitości krwawień, współistnienia chorób ginekologicznych, ze szczególnym uwzględnieniem oceny parametrów bólu, takich jak: czas występowania w odniesieniu do krwawienia, nasilenie, umiejscowienie oraz powiązanie z defekacją czy mikcją. W przypadku kobiety aktywnej seksualnie konieczne jest uwzględnienie wyczerpującego wywiadu seksualnego. Wywiad rodzinny powinien obejmować w szczególności występowanie dysmenorrhea, endometriozy czy nowotworów. Ważne w procesie diagnostycznym jest również badanie przedmiotowe. Niezwykle istotne jest, aby wykluczyć wszelkie możliwe patologiczne przyczyny bólu towarzyszącego miesiączce. Podstawowe badania laboratoryjne powinny obejmować: morfologię krwi z rozmazem, białko C-reaktywne, badanie moczu z posiewem, stężenie wolnej podjednostki β ludzkiej gonadotropiny kosmówkowej (βhCG – human chorionic gonadotropin), badanie mikrobiologiczne (posiewy tlenowe, mykologię oraz badanie w kierunku Neisseria gonorrhoeae, Chlamydia). Następnie zaleca się wykonanie badania ultrasonograficznego miednicy mniejszej oraz nerek, a w wybranych przypadkach także tomografii komputerowej lub rezonansu magnetycznego, dzięki którym możemy zdiagnozować wystąpienie anomalii narządu rodnego lub zmian w przydatkach. Koniecznie trzeba także zadać pacjentce pytanie o rodzaj i skuteczność dotychczas stosowanego leczenia. Diagnostykę należy rozszerzyć o laparoskopię diagnostyczną w sytuacji, gdy bolesne miesiączkowanie nie ustępuje mimo zaproponowanego leczenia.