Krztusiec – nadal niebezpieczny dla noworodka

Krztusiec jest ostrą chorobą zakaźną dróg oddechowych wywołaną przez Gram(–), tlenową pałeczkę Bordetella pertussis¹. Rozprzestrzenia się głównie drogą kropelkową oraz przez kontakt bezpośredni. Pałeczki krztuśca wytwarzają toksynę odpowiedzialną za martwicę komórek nabłonka dróg oddechowych, wskutek czego zaburzona zostaje produkcja śluzu oraz nasileniu ulega odruch kaszlowy². Tak zwany klasyczny przebieg krztuśca obejmuje trzy fazy: nieżytową, kaszlu napadowego oraz zdrowienia. W pierwszych tygodniach choroby objawy przypominają przeziębienie. Później można zaobserwować napady gwałtownego, długotrwałego kaszlu. Faza ta może trwać nawet wiele tygodni. Następnie napady kaszlu występują coraz rzadziej i stopniowo dochodzi do wyzdrowienia. Najciężej krztusiec przechodzą niemowlęta oraz małe dzieci. To u nich najczęściej występują powikłania, m.in.: wtórne infekcje bakteryjne (głównie zapalenia płuc), powikłania ze strony układu nerwowego (napady padaczkowe, niedowłady, afazje, ślepota, ataksja, śpiączka), wymioty prowadzące do zasadowicy metabolicznej, a także związane ze wzrostem ciśnienia śródbrzusznego powstawanie przepuklin pępkowych i pachwinowych¹. U pacjentów dorosłych objawem krztuśca może być wyłącznie kaszel.

Według informacji publikowanych przez Państwowy Zakład Higieny (dziś: Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego PZH – Państwowy Instytut Badawczy [NIZP PZH – PIB]) w latach 80. XX wieku liczba zachorowań na krztusiec w Polsce nie przekraczała 500 przypadków w roku. W drugiej połowie lat 90. odnotowano stopniowy wzrost liczby chorych, ze szczytem w 2016 roku, gdy zarejestrowano 6856 przypadków³. Analogiczne tendencje dostrzegalne były w innych krajach o wysokim stopniu wyszczepienia, m.in. w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Wielkiej Brytanii, Australii^4-6. Szczególnie zauważalny jest przyrost zachorowań wśród osób w wieku 15 lat i starszych, co związane jest prawdopodobnie z wygaszaniem odporności poszczepiennej po 5-10 latach od przyjęcia ostatniej dawki szczepionki. Po przechorowaniu naturalna odporność utrzymuje się zwykle 10-15 lat³.

Zgodnie z polskim Programem Szczepień Ochronnych szczepienie przeciw krztuścowi rozpoczyna się dawkami podstawowymi w 2, 3-4, 5-6, a także w 16-18 miesiącu życia. Dawki przypominające podaje się w 6 i 14 roku życia7. Według obserwacji u prawie 90%...