Kobieta, lat 33, z dolegliwościami bólowymi w okolicy lewego dołu biodrowego została skierowana przez lekarza prowadzącego, który wysunął podejrzenie endometriozy, na zabieg laparoskopii. Pacjentka rodziła dwukrotnie drogami natury, nie była wcześniej operowana. Nie przyjmowała żadnych leków hormonalnych ze względu na złą tolerancję oraz brak poprawy podczas ich stosowania. W badaniu ginekologicznym przeprowadzonym w chwili przyjęcia stwierdzono, że macica jest ruchoma, a w okolicy lewego więzadła krzyżowo-macicznego znajduje się wyczuwalny bolesny guzek średnicy około 2 cm o cechach endometriozy. Poza tym macica była tkliwa przy palpacji. Za pomocą rezonansu magnetycznego (MR) miednicy mniejszej uwidoczniono w okolicy lewego więzadła krzyżowo-macicznego ognisko endometriozy głębokiej o wymiarach 15 × 8 mm, bez naciekania odbytnicy, a także poszerzoną lewą żyłę jajnikową.

W rozmowie z pacjentką ustalono zakres operacji. Pacjentka podpisała zgodę na wykonanie laparoskopii i wycięcie ognisk endometriozy, dopuszczała resekcję fragmentu jelita z możliwymi następstwami.

Przebieg zabiegu

Laparoskopowo uwidoczniono macicę prawidłowej wielkości i kształtu. Przydatki obustronnie niezmienione, jajniki i jajowody wizualnie niezmienione, w prawym jajniku znajdował się pęcherzyk owulacyjny. W lewym przymaciczu widoczne były poszerzone żylakowato sploty żylne, bez ognisk endometriozy na blaszkach tylnych więzadła szerokiego macicy. Stwierdzono niewielką ilość okołoowulacyjnego płynu w zatoce Douglasa (ryc. 1). W załamku pęcherzowo-macicznym po stronie lewej zlokalizowano ognisko powierzchownej endometriozy (ryc. 2), po stronie prawej małe ognisko endometriozy pęcherzykowej (ryc. 3). Na otrzewnej lewego dołu biodrowego stwierdzono ponadto zwłókniałe drobne ognisko endometriozy (ryc. 4). Po odessaniu płynu z zatoki Douglasa uwidoczniono ognisko endometriozy głębokiej lewej przestrzeni okołoodbytniczej opisywane w badaniu MR. W tym miejscu widoczny był jedynie sinobrunatny guzek średnicy około 5 mm (ryc. 5), pozostała część guza drążyła do przestrzeni okołoodbytniczej (ryc. 6). W tej sytuacji za pomocą diatermii monopolarnej wycięto ognisko endometriozy głębokiej w granicach zdrowych tkanek (ryc. 7 i 8). Uwagę zwróciły głęboka loża po wycięciu tego ogniska (ryc. 9) oraz jego ostateczna wielkość (ryc. 10) w porównaniu z nieznacznym modelowaniem powierzchni otrzewnej. Następnie zdecydowano o wycięciu ogniska powierzchownej endometriozy załamka pęcherzowo-macicznego ze względu na jego rozległość i zaciąganie struktur podotrzewnowych; odstąpiono od koagulacji tego ogniska (ryc. 11). Ognisko to wycięto z marginesem zdrowej otrzewnej z użyciem diatermii monopolarnej (ryc. 12). Po wycięciu widoczny był powierzchowny rozległy ubytek otrzewnej bez uszkodzenia pęcherza moczowego (ryc. 13). Pozostałe drobne opisywane wyżej ogniska skoagulowano powierzchownie diatermią monopolarną. Ogniska endometriozy wyjęto z jamy otrzewnej w endobagu.