Nudności i wymioty ciężarnych (NVP – nausea and vomiting in pregnancy) są często obserwowanym zjawiskiem w pierwszym trymestrze ciąży, dotyczącym według różnych źródeł 50-90% ciężarnych. Początek dolegliwości występuje u większości pacjentek (około 70%) między 4 a 7 tygodniem ciąży. Jednak u części kobiet mdłości i wymioty mogą się rozpocząć jeszcze przed zatrzymaniem miesiączki¹. Dolegliwości pojawiają się najczęściej w godzinach porannych, ale mogą w przypadkach większego nasilenia towarzyszyć przez cały dzień i powodować duży dyskomfort. U większości pacjentek z czasem się zmniejszają i ustępują około 16 tygodnia ciąży. U blisko 10% ciężarnych nudności i wymioty utrzymują się jednak dłużej, do mniej więcej 20 tygodnia ciąży. Częściej stwierdza się jedynie występowanie nudności bez obecności wymiotów.

U większości kobiet nudności i wymioty nie zaburzają w istotnym stopniu ich funkcjonowania i przebiegu ciąży ani nie wymagają żadnych poważnych interwencji medycznych. Gdy jednak dolegliwości są znacznie nasilone, wymioty mogą być przyczyną odwodnienia organizmu, zaburzeń elektrolitowych oraz zaburzeń odżywienia. Taka postać nazywana jest niepowściągliwymi wymiotami ciężarnych (hyperemesis gravidarum) i charakteryzuje się również zmianami metabolitycznymi. Stwierdza się u pacjentek obniżenie stężenia sodu i potasu oraz kwasu moczowego, a w moczu wykrywa ketonurię. Zaburzenia elektrolitowe prowadzą do zasadowicy metabolicznej¹. Niepowściągliwe wymioty ciężarnych rozpoznawane są u 1-2% kobiet w ciąży i w tych przypadkach konieczne bywa podjęcie intensywnego leczenia w warunkach szpitalnych. Utrata masy ciała na skutek wymiotów powyżej 5% w odniesieniu do masy ciała sprzed ciąży może spowodować zagrożenie dla zdrowia matki.

Według skali Pregnancy-Unique Quantification of Emesis (PUQE), wprowadzonej w 2002 roku przez Ebrahimi, odnoszącej się do częstości występowania mdłości, odruchów wymiotnych i wymiotów wyróżniamy następujące postaci NVP: łagodną, średnio nasiloną i ciężką (mild, moderate, severe). W celu określenia przebiegu NVP analizie poddawane są takie parametry, jak: czas odczuwania mdłości liczony w godzinach, liczba epizodów wymiotów w ciągu doby i liczba odruchów wymiotnych bez obecności wymiotów. Postać łagodna oceniana jest na maksymalnie 6 punktów, a powyżej 13 punktów stwierdza się postać nasiloną². Dolegliwości te mają wpływ na stronę fizyczną, psychiczną i socjalną życia kobiety.