Postępowanie w ciąży na granicy przeżywalności płodu
dr hab. n. med. Maciej Ziętek
dr n. med. Aleksandra Majewska
prof. dr hab. n. med. Zbigniew Celewicz
- Identyfikacja czynników ryzyka warunkujących rokowanie w zakresie przeżycia i dalszego rozwoju skrajnego wcześniaka punktem wyjścia do dalszych działań diagnostyczno-terapeutycznych
- Okołoporodowe postępowanie medyczne podczas skrajnie przedwczesnego porodu: steroidoterapia, neuroprotekcja z wykorzystaniem MgSO4, monitorowanie stanu płodu podczas porodu
- Implikacje sposobu zakończenia ciąży z odległymi wynikami zachorowalności i umieralności w grupie skrajnych wcześniaków
Zgodnie z powszechnie przyjętą klasyfikacją dzieci urodzone przed 28 + 0 tygodniem ciąży uznawane są za skrajne wcześniaki. Jednak realne możliwości przeżycia noworodków pojawiają się już po ukończonym 22 tygodniu ciąży. W badaniach Schindler i wsp. spośród 618 skrajnych wcześniaków 401 dzieci przeżyło do momentu wypisu ze szpitala (65%)1. Dzieci urodzone w pierwszych dniach każdego tygodnia wieku ciążowego miały niższe wskaźniki przeżycia w porównaniu z dziećmi urodzonymi w późniejszych dniach, chociaż różnice te nie były statystycznie istotne (wczesne dni 23 tygodnia 25% [11-47%] vs późne dni 23 tygodnia 30% [17-48%]; wczesne dni 24 tygodnia 55% [46-63%] vs późne dni 24 tygodnia 62% [52-71%]; wczesne dni 25 tygodnia 74% [67-80%] vs późne dni 25 tygodnia 75% [68-81%]). Różnice we wskaźnikach przeżycia między noworodkami urodzonymi w późnych dniach każdego tygodnia ciąży a noworodkami urodzonymi we wczesnych dniach następnego tygodnia były statystycznie istotne (późne dni 23 tygodnia vs wczesne dni 24 tygodnia [p = 0,01]; późne dni 24 tygodnia vs wczesne dni 25 tygodnia [p = 0,03]).
Podejmowanie decyzji odnośnie do postępowania w ciąży na granicy możliwości przeżycia płodu (między 22 + 0 a 23 + 6 tygodniem), dotyczących opieki przedporodowej oraz momentu i sposobu zakończenia ciąży, stanowi wyzwanie nie tylko ze względu na niepewne rokowanie przeżycia dziecka, lecz także jakości jego dalszego życia.
Aspekty etyczne
Jednym z głównych czynników, które powinny być brane pod uwagę podczas planowego zakończenia ciąży na granicy przeżycia płodu, jest dostępność neonatologicznych zasobów umożliwiających aktywne postępowanie w momencie narodzin dziecka, zarówno w od...
- kategoria I (najwyższe ryzyko) – dotyczy noworodków, u których w przypadku podjęcia aktywnej opieki poporodowej prawdopodobieństwo śmierci lub przeżycia z poważnym upośledzeniem wynosi >90%. Należą do niej: dzieci w wieku od 22 + 0 do 22 + 6 tygodnia ciąży z niekorzystnymi czynnikami ryzyka, niektóre dzieci w wieku od 23 + 0 do 23 + 6 tygodnia ciąży z niekorzystnymi czynnikami ryzyka, w tym z ciężkim ograniczeniem wzrastania płodu, oraz dzieci ≥24 + 0 tygodnia ciąży z istotnymi niekorzystnymi czynnikami ryzyka, w tym z ciężkim ograniczeniem wzrastania płodu
- kategoria II (wysokie ryzyko) – zaliczono do niej noworodki, u których ryzyko śmierci lub przeżycia z ciężkim upośledzeniem, jeśli zostanie im zapewniona aktywna opieka, wynosi 50-90%. Należą do niej dzieci w wieku od 22 + 0 do 23 + 6 tygodnia ciąży z korzystnymi czynnikami ryzyka oraz niektóre dzieci w wieku ≥24 + 0 tygodnia ciąży z niekorzystnymi czynnikami ryzyka i/lub chorobami współistniejącymi
- kategoria III (istotne ryzyko) – zaliczono do niej dzieci zagrożone ryzykiem śmierci lub przeżycia z ciężkim upośledzeniem w przypadku rozpoczęcia aktywnej opieki na poziomie <50%. Należy do niej większość dzieci w wieku ≥24 + 0 tygodnia ciąży oraz niektóre dzieci w wieku od 23 + 0 do 23 + 6 tygodnia ciąży z korzystnymi czynnikami ryzyka.
Według danych z Wielkiej Brytanii dotyczących porodów w 2016 roku 38% dzieci urodzonych w wieku od 23 + 0 do 23 + 6 tygodnia ciąży, które otrzymały aktywne leczenie po urodzeniu, przeżyło rok. Z kolei ryzyko ciężkiego upośledzenia wzrasta relatywn...
