Leczenie pacjentek z rakiem jajnika a zachowanie płodności
lek. Patrycja Makarewicz1,2
lek. Jakub Dobroch1,3
prof. dr hab. n. med. Paweł Knapp1,3
- Perspektywy zachowawczego leczenia chirurgicznego
- Przegląd dostępnych technik wspomaganego rozrodu
- Wyniki onkologiczne oraz położnicze u chorych na raka jajnika zakwalifikowanych do zabiegu oszczędzającego płodność
Rak jajnika to nowotwór narządu rodnego obarczony najczęściej bardzo niekorzystnym rokowaniem oraz wykrywany w zaawansowanym stadium. U części pacjentek jest rozpoznawany przed menopauzą. Niejednokrotnie pragną one zachować możliwość posiadania potomstwa. Zależnie od typu histologicznego raka jajnika stosuje się obecnie wiele metod leczenia zachowującego płodność, które mogą zostać wdrożone w specjalistycznych ośrodkach oraz po spełnieniu restrykcyjnych kryteriów. Leczenie zachowujące płodność najczęściej polega na przeprowadzeniu oszczędzającej operacji, a następnie włączeniu technik wspomaganego rozrodu.
Rak jajnika a problem niepłodności
Rak jajnika w skali globu jest siódmym co do częstości występowania nowotworem wśród kobiet. W 2018 roku zarejestrowano na świecie 295 414 nowych zachorowań. Najwyższy odsetek rozpoznań odnotowuje się w Europie Wschodniej oraz Europie Środkowej1. Według danych Krajowego Rejestru Nowotworów w 2010 roku w Polsce wykryto 3587 nowych przypadków, co stanowiło liczbę o 15% wyższą niż przeciętna w krajach Unii Europejskiej. W ostatnich latach stwierdza się tendencję wzrostową pod względem nowych rozpoznań. Jest to prawdopodobnie związane z wydłużeniem przeciętnej długości życia oraz z mniejszą liczbą ciąż w krajach o wysokim poziomie rozwoju. Z powodu braku specyficznych objawów we wczesnej fazie nowotworu rak jajnika jest najczęściej wykrywany w zaawansowanym stadium. Skutkuje to niekorzystnym rokowaniem oraz tendencją do nawrotów choroby2.
Znanymi czynnikami ryzyka rozwoju raka jajnika są: otyłość, niepłodność, nierództwo, nikotynizm, nieskuteczne stymulacje owulacji oraz endometrioza3. Ważną rolę w patogenezie odgrywają czynniki genetyczne. Na większe ryzyko zachorowania narażone są kobiety z wywiadem rodzinnym obciążonym występowaniem raka piersi oraz jajnika. Za dziedziczne występowanie tych nowotworów są odpowiedzialne przede wszystkim onkogenne mutacje genów BRCA1 oraz BRCA2.
Na przestrzeni ostatnich lat obserwuje się tendencję do późniejszego podejmowania decyzji o macierzyństwie4. Sprawia to, że rak jajnika, będący chorobą dotykającą również kobiety w wieku przedmenopauzalnym, bywa coraz częściej rozpoznawany przed zrealizowaniem przez pacjentkę planów rozrodu.
Szczególną grupę nowotworów jajnika stanowią nienabłonkowe nowotwory germinalne. Są one wykrywane stosunkowo rzadko i stanowią 3-5% wszystkich przypadków. Najczęściej jednak występują u młodych kobiet – 83% rozpoznań dotyczy pacjentek poniżej 40 r...
