Foliany (folacyna, kwas foliowy) to duża grupa związków, pochodnych pteryny o zróżnicowanym stopniu utlenienia, wykazujących aktywność biologiczną kwasu foliowego. Foliany uczestniczą w szeregu reakcji chemicznych, na które składają się: metylacja homocysteiny oraz transsulfuracja homocysteiny. Powyższe reakcje odgrywają rolę w procesach syntezy kwasów nukleinowych, białek, reaktywnych form tlenu, hydroksylacji długołańcuchowych kwasów tłuszczowych oraz w procesach wzrostu, rozwoju i rozmnażania wszystkich komórek organizmu. W przypadku niedoborów folianów dochodzi do zwiększonego wytwarzania homocysteiny w komórkach ustrojowych i jej przechodzenia do krwi.

Hiperhomocysteinemia może nieść ze sobą ryzyko wielu działań niekorzystnie wpływających na homeostazę organizmu. Wykazano związek podwyższonego stężenia homocysteiny z ryzykiem rozwoju chorób układu sercowo-naczyniowego oraz choroby Alzheimera. Nadmierny matczyny poziom homocysteiny może upośledzać funkcjonowanie łożyska, wskutek czego prowadzić do wewnątrzmacicznych zaburzeń wzrastania płodu oraz upośledzać rozwój centralnego systemu nerwowego płodu. Częstymi przyczynami podwyższonego stężenia homocysteiny są: nieprawidłowo zbilansowana dieta, choroby nerek, wątroby oraz cukrzyca. Przyjmowanie niektórych leków (metforminy, karbamazepiny, cholestyraminy) również może powodować wzrost poziomu homocysteiny w organizmie.

Biorąc pod uwagę odwrotną korelację między stężeniem homocysteiny a kwasu foliowego w surowicy, ustalono, że stężenie folianów w surowicy powyżej 10 nmol/l oddaje ich prawidłowe spożycie w populacji zdrowych osób. Zgodnie z wytycznymi zapotrzebowanie na kwas foliowy u kobiet w okresie prokreacyjnym wynosi 0,4 mg/24 h w postaci suplementów. W I trymestrze ciąży (do ukończenia 12 tygodnia) wynosi ono 0,4-0,8 mg/24 h, a w II i III trymestrze ciąży oraz w okresie laktacji mieści się w granicach 0,6-0,8 mg/24 h.

Wpływ suplementacji kwasu foliowego na przebieg ciąży i rozwój płodu

Niedobór folianów podczas ciąży może skutkować płodową niedokrwistością megaloblastyczną, wadami cewy nerwowej u płodu oraz zwiększonym odsetkiem poronień. Problem wad cewy nerwowej jest na tyle istotny, że w 1991 roku amerykańskie Centers for Dis...

Stosowanie 4 mg/24 h kwasu foliowego powyżej skończonego 12 tygodnia ciąży może zwiększyć ryzyko autyzmu u dziecka, dlatego zaleca się kontynuowanie terapii w dawce 0,6-0,8 mg/24 h, która jest bezpieczna i daje korzystne efekty odległe. W tym miej...

Innym obszarem badań dotyczących stosowania kwasu foliowego w czasie ciąży jest praca Yan i wsp., w której poruszono problem ewentualnego wpływu suplementacji kwasu foliowego i żelaza na zmniejszenie częstości występowania wrodzonych wad serca. Po...