ŚWIĄTECZNA DARMOWA DOSTAWA od 20 grudnia do 8 stycznia! Zamówienia złożone w tym okresie wyślemy od 2 stycznia 2025. Sprawdź >
Ciąża, poród i połóg u kobiet z niepełnosprawnością
lek. Klaudia Krzanik-Krupińska1
prof. dr hab. n. med. Hubert Huras2
- Opieka ginekologiczno-położnicza nad kobietą z upośledzeniem sprawności fizycznej lub psychicznej
- Objawy i powikłania ciąży u kobiety z niepełnosprawnością
- Sposoby rozwiązania ciąży u kobiety z niepełnosprawnością oraz wskazania do cięcia cesarskiego
Osoba z niepełnosprawnością to taka, która nie może samodzielnie, częściowo lub całkowicie zapewnić sobie możliwości normalnego życia indywidualnego i społecznego na skutek wrodzonego bądź nabytego upośledzenia sprawności fizycznej lub psychicznej. Opieka medyczna nad taką osobą, sprawowana również przez lekarzy specjalizacji niezwiązanych bezpośrednio z daną niepełnosprawnością, wciąż stanowi duże wyzwanie dla pracowników ochrony zdrowia. Szczególnym przypadkiem jest opieka nad kobietą z niepełnosprawnością w czasie ciąży, porodu i połogu.
Przed laty nawet pracownicy ochrony zdrowia i członkowie rodziny odradzali kobietom z niepełnosprawnością prokreację, gdyż uważano, że ciąża może prowadzić do zwiększenia stopnia upośledzenia i w konsekwencji większej utraty samodzielności lub nawet stanowić ryzyko utraty życia1. Obecnie osoby z niepełnosprawnością nadal mogą doświadczać ograniczania lub ignorancji ich prawa do macierzyństwa bądź kwestionowania ich zdolności do opieki nad potomstwem2. Postęp medycyny i większa świadomość społeczeństwa na temat niepełnosprawności przyczyniły się jednak do wzrostu liczby kobiet z tej grupy, które chcą zostać matkami. Szacuje się, że w Stanach Zjednoczonych 12% kobiet w wieku rozrodczym ma orzeczony pewien stopień niepełnosprawności3. Wśród nich chęć posiadania potomstwa deklaruje podobny odsetek jak w populacji zdrowych kobiet (61% vs 60%), natomiast mniej zamierza dążyć do prokreacji (43% vs 50%)4.
Kolejnym ważnym tematem jest świadomość i dostępność antykoncepcji. Ogólnoświatowe badania naukowe sugerują, że osoby z niepełnosprawnością fizyczną lub mentalną zdecydowanie rzadziej używają nowoczesnych metod antykoncepcji5. W jednym z badań wykazano, że blisko 48% ciężarnych Polek, które posiadają orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu znacznym i poruszają się na wózku inwalidzkim, nie planowało ciąży6.
Matki z niepełnosprawnością jako główne problemy w ich opiece prekoncepcyjnej, perinatalnej i połogowej podawały: niedostosowanie infrastruktury medycznej, negatywne nastawienie pracowników ochrony zdrowia, brak wiedzy lub doświadczenia w opiece nad ciężarną z niepełnosprawnością, brak współpracy interdyscyplinarnej między specjalistami różnych dziedzin medycyny, którzy sprawowali opiekę nad pacjentką, oraz niewystarczające zrozumienie istoty niepełnosprawności i wynikających z niej innych potrzeb pacjentki7.