Ciąża, poród i połóg u kobiet z niepełnosprawnością

lek. Klaudia Krzanik-Krupińska1

prof. dr hab. n. med. Hubert Huras2

1Oddział Położniczo-Ginekologiczny, Szpital Położniczo-Ginekologiczny Ujastek w Krakowie

2Klinika Położnictwa i Perinatologii, Uniwersytet Jagielloński – Collegium Medicum w Krakowie

Adres do korespondencji:

lek. Klaudia Krzanik-Krupińska

Oddział Położniczo-Ginekologiczny,

Szpital Położniczo-Ginekologiczny Ujastek

ul. Ujastek 3, 31-752 Kraków

e-mail: klaudia.krzanik@gmail.com

  • Opieka ginekologiczno-położnicza nad kobietą z upośledzeniem sprawności fizycznej lub psychicznej
  • Objawy i powikłania ciąży u kobiety z niepełnosprawnością
  • Sposoby rozwiązania ciąży u kobiety z niepełnosprawnością oraz wskazania do cięcia cesarskiego

Osoba z niepełnosprawnością to taka, która nie może samodzielnie, częściowo lub całkowicie zapewnić sobie możliwości normalnego życia indywidualnego i społecznego na skutek wrodzonego bądź nabytego upośledzenia sprawności fizycznej lub psychicznej. Opieka medyczna nad taką osobą, sprawowana również przez lekarzy specjalizacji niezwiązanych bezpośrednio z daną niepełnosprawnością, wciąż stanowi duże wyzwanie dla pracowników ochrony zdrowia. Szczególnym przypadkiem jest opieka nad kobietą z niepełnosprawnością w czasie ciąży, porodu i połogu.

Przed laty nawet pracownicy ochrony zdrowia i członkowie rodziny odradzali kobietom z niepełnosprawnością prokreację, gdyż uważano, że ciąża może prowadzić do zwiększenia stopnia upośledzenia i w konsekwencji większej utraty samodzielności lub nawet stanowić ryzyko utraty życia1. Obecnie osoby z niepełnosprawnością nadal mogą doświadczać ograniczania lub ignorancji ich prawa do macierzyństwa bądź kwestionowania ich zdolności do opieki nad potomstwem2. Postęp medycyny i większa świadomość społeczeństwa na temat niepełnosprawności przyczyniły się jednak do wzrostu liczby kobiet z tej grupy, które chcą zostać matkami. Szacuje się, że w Stanach Zjednoczonych 12% kobiet w wieku rozrodczym ma orzeczony pewien stopień niepełnosprawności3. Wśród nich chęć posiadania potomstwa deklaruje podobny odsetek jak w populacji zdrowych kobiet (61% vs 60%), natomiast mniej zamierza dążyć do prokreacji (43% vs 50%)4.

Kolejnym ważnym tematem jest świadomość i dostępność antykoncepcji. Ogólnoświatowe badania naukowe sugerują, że osoby z niepełnosprawnością fizyczną lub mentalną zdecydowanie rzadziej używają nowoczesnych metod antykoncepcji5. W jednym z badań wykazano, że blisko 48% ciężarnych Polek, które posiadają orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu znacznym i poruszają się na wózku inwalidzkim, nie planowało ciąży6.

Matki z niepełnosprawnością jako główne problemy w ich opiece prekoncepcyjnej, perinatalnej i połogowej podawały: niedostosowanie infrastruktury medycznej, negatywne nastawienie pracowników ochrony zdrowia, brak wiedzy lub doświadczenia w opiece nad ciężarną z niepełnosprawnością, brak współpracy interdyscyplinarnej między specjalistami różnych dziedzin medycyny, którzy sprawowali opiekę nad pacjentką, oraz niewystarczające zrozumienie istoty niepełnosprawności i wynikających z niej innych potrzeb pacjentki7.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Przed ciążą

Kobiety z niepełnosprawnością w trakcie planowania ciąży powinny zasięgnąć porady prekoncepcyjnej. Ważne, aby nie oceniać decyzji pacjentki o prokreacji i nie [...]

Ciąża

W trakcie ciąży wzrasta ryzyko choroby zakrzepowo-zatorowej. Jest ono jeszcze wyższe u kobiet z niepełnosprawnością ruchową, szczególnie z niedowładem kończyn dolnych [...]

Poród

Odnotowano, że w przebiegu porodu u kobiet z niepełnosprawnością częściej konieczne były interwencje położnicze, takie jak większa podaż oksytocyny, poród instrumentalny [...]

Po porodzie

Wśród kobiet z niepełnosprawnością odnotowano większy odsetek powikłań poporodowych, takich jak: krwotok, konieczność transfuzji krwi, gorączka, choroba zakrzepowo-zatorowa, incydenty sercowo-naczyniowe, zakażenie, [...]

Podsumowanie

Kobiety z niepełnosprawnością coraz częściej decydują się na świadome macierzyństwo. Do zadań personelu medycznego oprócz przystosowania infrastruktury do sprawowania opieki nad [...]

Do góry