Wpływ inozytolu na regularność cyklu i możliwość przywrócenia owulacji

Prawidłowe cykle miesiączkowe są kluczowe dla zdrowia reprodukcyjnego i mogą zmniejszać ryzyko powikłań związanych z PCOS. Publikowane wyniki badań wskazują na korelację między jakością oocytów a stężeniem MIO w płynie pęcherzykowym zarówno w modelach in vitro, jak i w programach zapłodnienia pozaustrojowego (IVF – in vitro fertilization)^15-17. MIO wpływa na redukcję stężenia insuliny w osoczu i prawdopodobnie zmniejsza jej negatywny wpływ na cytochrom P450, wydzielanie gonadotropin oraz produkcję androgenów. Przywrócenie normalnego wydzielania hormonu uwalniającego gonadotropiny (GnRH – gonadotropin-releasing hormone) jest niezbędne dla regulacji cyklu jajnikowego i owulacji¹⁵.

Inozytolo-fosforany, szczególnie w szlakach fosfatydyloinozytolu, są kluczowe dla funkcji i interakcji procesów sygnałowych. Odgrywają istotną rolę w modulacji aktywności enzymów oraz kanałów jonowych w obrębie komórki. Interakcje między tymi szlakami zapewniają precyzyjny mechanizm regulacji, co pozwala na odpowiedni rozwój pęcherzyków jajnikowych oraz syntezę hormonów. Ostatecznie ta złożona sieć szlaków sygnalizacyjnych odgrywa bardzo ważną rolę w zdrowiu reprodukcyjnym, kontrolując istotne procesy zachodzące w jajnikach².

W kilku badaniach wykazano, że podawanie DCI wiązało się ze zmniejszeniem stężenia wolnego testosteronu i siarczanu dehydroepiandrostendionu (DHEAS) w surowicy uczestniczek oraz zwiększeniem stężenia globuliny wiążącej hormony płciowe (SHBG – sex hormone-binding globulin)^15,18. Ostatecznie owulacja i regularność cyklu miesiączkowego zostały przywrócone u 60-86% kobiet, które stosowały DCI, a odpowiedź LH na GnRH została znacząco znormalizowana².

Mio-inozytol i D-chiro-inozytol, regulując stężenia androgenów i estrogenów, poprawiają także jakość oocytów oraz zwiększają skuteczność procedur ART. Zauważano mniejsze zapotrzebowanie na gonadotropiny w stymulacji jajników u kobiet suplementujących MIO. Opublikowane wyniki badań wskazują również na wyższy wskaźnik implantacji zarodków podczas suplementacji MIO¹⁹.

Suplementacja MIO/DCI w stosunku 3,6 : 1

W badaniach klinicznych wykazano, że suplementacja MIO/DCI w specyficznym stosunku wynoszącym 3,6 : 1 w połączeniu z dostarczaniem antyoksydantów, witamin i minerałów może przyczynić się do poprawy wyników reprodukcyjnych u kobiet poddawanych procedurze IVF. W serii przypadków klinicznych u kobiet z historią niepowodzeń ART, które suplementowały MIO/DCI przez 1-3 miesiące przed IVF, zaobserwowano znaczną poprawę w zakresie jakości oocytów i zarodków²⁰.

Zarówno MIO, jak i DCI stymulują pobieranie glukozy poprzez translokację transportera glukozy typu 4 (GLUT4 – glucose transporter type 4) do błony komórkowej. W normalnych warunkach wiązanie insuliny z receptorem błonowym uruchamia szlak sygnalizacyjny, przekształcając MIO w DCI za pomocą działania epimerazy. Następnie DCI uczestniczy we wchłanianiu oraz magazynowaniu glukozy, co obniża jej stężenie w przestrzeni zewnątrzkomórkowej i utrzymuje ogólną wrażliwość na insulinę. Na poziomie jajników zrównoważona konwersja MIO do DCI wspiera normalne funkcjonowanie oocytów, zapewniając odpowiednie, wspomniane już, wchłanianie glukozy oraz funkcje komórkowe. Jajnik jest narządem o dużym zapotrzebowaniu na glukozę. MIO jest w jajniku dominującym inozytolem, ułatwia wnikanie glukozy do komórek. Tkanki o wysokiej aktywności metabolicznej, takie jak mózg, serce czy jajniki, mają tendencję do wyższych stężeń MIO. Ponieważ jajnik nie odgrywa roli w magazynowaniu energii (główna funkcja DCI uczestniczącego w syntezie glikogenu), DCI nie występuje tam tak powszechnie^19,20.

Kobiety z insulinoopornością (na poziomie ogólnoustrojowym) prezentują niskie stężenia DCI. Można to wyjaśnić tym, że w miarę zmniejszania się wrażliwości na insulinę również kaskada sygnalizacyjna jest osłabiana. Insulinooporność upośledza aktywację enzymu epimerazy, co utrudnia konwersję MIO do DCI. Przy niższych dostępnych stężeniach DCI synteza glikogenu jest zmniejszona, co zwiększa ogólne stężenie glukozy we krwi. Taki stan występuje w większości narządów ciała; dowiedziono, że jajniki są jedynym narządem, który nie wykazuje oporności na insulinę – stan ten opisywany jest jako paradoks jajnikowy^8,11,20. Podczas gdy większość tkanek w organizmie wykazuje zmniejszoną wrażliwość na insulinę, komórki tekaluteinowe pozostają nadwrażliwe na insulinę, kompensacyjna hiperinsulinemia nadmiernie stymuluje aktywność epimerazy jajnikowej, powodując nadmiar DCI w tym narządzie kosztem MIO. W konsekwencji wzrost stężenia DCI indukuje syntezę androgenów, a niedobór MIO pogarsza sygnalizację FSH i jakość oocytów. Wewnątrzkomórkowy DCI stymuluje syntetazę glikogenu, co zwiększa jego magazynowanie i zmniejsza ogólnoustrojową hiperglikemię oraz hiperinsulinemię^9,20.

Suplementacja MIO i DCI w odpowiednim stosunku może poprawić wrażliwość na insulinę poprzez przywrócenie sygnalizacji epimerazy, co z kolei może prowadzić do konwersji MIO do DCI, a tym samym do normalizacji stężenia DCI na poziomie ogólnoustrojowym. Jeśli homeostatyczna regulacja metaboliczna zostanie przywrócona na poziomie ogólnoustrojowym, można oczekiwać, że receptor insulinowy w tkance jajnikowej nie będzie już nadmiernie stymulowany, co znormalizuje jego aktywność i paradoksalnie doprowadzi do zmniejszenia stężenia DCI w jajniku²⁰.

Rycina 3. Porównanie wpływu dwóch kombinacji mio-inozytolu i D-chiro-inozytolu u kobiet z PCOS poddających się zabiegowi ICSI – na podstawie badania Mendozy i wsp.²¹

W badaniu przeprowadzonym przez Mendozę i wsp. porównano najczęściej stosowaną proporcję MIO do DCI 40 : 1 z kombinacją zawierającą wyższą dawkę DCI – stosunek 3,6 : 1²¹. Do określenia dawki wykorzystano wyniki opublikowane przez Isabellę i Raffone, które sugerowały, że wysoka dawka DCI może wpływać na jakość oocytów²². W wyniku analizy zdecydowano się na użycie DCI w dawce dobowej 300 mg, co odpowiada dziennej konwersji MIO do DCI u zdrowej osoby. Badanie Mendozy i wsp. dostarczyło informacji dotyczących przewagi stosowania wyższych dawek DCI w grupie badanej, która otrzymywała 550 mg MIO i 150 mg DCI 2 razy dziennie (stosunek 3,6 : 1). W grupie tej odnotowano znacznie wyższe wskaźniki ciąż (65,5% vs 25,9%) i żywych urodzeń (55,2% vs 14,8%) w porównaniu z uzyskanymi w grupie kontrolnej, która otrzymywała 550 mg MIO i 13,8 mg DCI 2 razy dziennie (stosunek 40 : 1). W grupie badanej obserwowano też mniejsze ryzyko zespołu hiperstymulacji jajników (OHSS – ovarian hyperstimulation syndrome). Dodatkowo nastąpiła poprawa wskaźników metabolicznych – wysokie dawki DCI w połączeniu z MIO zmniejszały stężenie testosteronu i wartość wskaźnika HOMA-IR (homeostasis model assessment of insulin resistance)²¹ (ryc. 3).

Rycina 4. Porównanie wpływu dwóch kombinacji mio-inozytolu i D-chiro-inozytolu w różnych proporcjach (3,6 : 1 vs 40 : 1) na jakość oocytów²⁴

W kolejnym badaniu wykazano również, że wysokie dawki DCI w połączeniu z MIO znacząco poprawiły jakość cytoplazmy oocytów pobranych od kobiet z PCOS poddawanych procedurze docytoplazmatycznego wstrzyknięcia plemnika (ICSI – intracytoplasmic sperm injection). Może mieć to znaczenie w zakresie wczesnej implantacji oraz rozwoju zarodków, konieczne jest jednak prowadzenie dalszych badań. Korzyści z działania DCI dla jakości oocytów mogą wynikać z jego wpływu na sam oocyt lub skład płynu pęcherzykowego. Jakość oocytów jest kształtowana nie tylko na poziomie genomowym, lecz także przez mikrośrodowisko pęcherzykowe, które wpływa na ich dojrzałość i jakość cytoplazmatyczną. DCI, jako substrat kinazy 3-fosfatydyloinozytolu (PI3K – phosphatidylinositol 3-kinase), może odgrywać rolę w aktywacji oocytów oraz w przeżyciu i aktywności komórek ziarnistych²³ (ryc. 4).

Stosowanie odpowiednich proporcji MIO do DCI poprawia jakość oocytów poprzez obniżenie stężenia testosteronu i zwiększenie wrażliwości na insulinę, natomiast kombinacja MIO/DCI z wysokimi dawkami DCI może wpływać również na jakość cytoplazmy oocytów. Podsumowując, wyniki badań podkreślają potencjalne korzyści wynikające z suplementacji DCI u kobiet z PCOS, szczególnie u pacjentek przygotowujących się do procedury zapłodnienia pozaustrojowego.

Podsumowanie

1. Inozytole w sposób istotny wpływają na poprawę stanu metabolicznego i hormonalnego u kobiet. Zalety suplementacji inozytoli:
   • poprawa insulinowrażliwości
   • regulacja cyklu miesiączkowego
   • korzystny wpływ na występowanie owulacji
   • poprawa jakości oocytów.
2. Istotne jest ogólnoustrojowe synergistyczne działanie izomerów: MIO i DCI.
3. Zachwianie proporcji obu izomerów przyczynia się do nasilenia zaburzeń metabolicznych i hormonalnych na poziomie ogólnoustrojowym i jajnikowym – szczególnie u kobiet z insulinoopornością.
4. Suplementacja inozytoli MIO/DCI w proporcji 3,6 : 1 może poprawiać płodność kobiet i znajdować zastosowanie na etapie planowania ciąży.