Podsumowanie

Nadciśnienie tętnicze jest chorobą powszechną w naszej populacji, dotyczycą także osób uprawiających sport wyczynowo i rekreacyjnie. Wartości ciśnienia tętniczego rzędu 90-99/140-159 mm Hg (pierwszy okres nadciśnienia tętniczego wg 7 Raportu JNC) [10] nie stanowią przeciwwskazania do uprawiania sportu, pod warunkiem wykluczenia powikłań narządowych, w tym przede wszystkim przerostu lewej komory mięśnia sercowego (left ventricular hypertrophy, LVH) [4]. Osoby, u których stwierdzono jednak LVH, inne powikłania nadciśnienia lub u których wartości ciśnienia tętniczego przekraczają 160/100 mm Hg (drugi okres nadciśnienia tętniczego wg 7 Raportu JNC), obowiązuje czasowa dyskwalifikacja z form uprawiania sportu charakteryzujących się dużym udziałem komponenty statycznej (np. sztuki walki, żeglarstwo, kajakarstwo, boks, triatlon, wspinaczka, narciarstwo zjazdowe czy snowboarding) [4]. Zalecenia te dotyczą zarówno dorosłych (36 Raport Bethesdy), jak i dzieci (American Academy of Pediatrics) [12]. Szczególną ostrożność należy zachować w przypadku kwalifikacji pacjentów z rozpoznanymi chorobami układu krążenia, zwłaszcza chorych z grup dużego i bardzo dużego ryzyka. W tym przypadku, mimo że nie ma jednoznacznych wytycznych, zasadne wydaje się dokładne badanie wydolności wysiłkowej chorego oraz wykonanie wielu badań dodatkowych, przede wszystkim EKG, próby wysiłkowej oraz badania echokardiograficznego serca [4,6-8]. Obowiązuje indywidualna ocena pacjenta. Wysiłek fizyczny jest oczywiście integralnym elementem terapii wszystkich chorób układu krążenia, kluczowy jest jednak odpowiedni wybór dyscypliny sportu oraz natężenia treningów. Niedoszacowanie ryzyka sercowo-naczyniowego lub też przecenienie możliwości chorego może skończyć się tragicznie. Nie oznacza to oczywiście, że pacjent po zawale mięśnia sercowego lub z cukrzycą nie może zostać sportowcem. Powinien jednak wykazać się dużą świadomością własnego stanu zdrowia, lekarz z kolei musi dokonać odpowiedzialnej kwalifikacji i podpowiedzieć, w jakiej dyscyplinie sportu pacjent ma szansę osiągnąć sukces.

Piśmiennictwo

1. Fagard RH. Nadciśnienie tętnicze u sportowców. Choroby Serca i Naczyń 2009; 6 (4): 167-172.

2. Booher MA, Smith BW. Physiological effects of exercise on the cardiopulmonary system. Clin Sports Med 2003; 22: 1-21.

3. Ostrowska-Nawarycz L, Nawarycz T. Normy ciśnienia tętniczego u dzieci i młodzieży — doświadczenia łódzkie. Arterial Hypertension 2007; 11 (2): 138-150.

4. Maron BJ, Zipes DP. 36th Bethesda Conference Eligibility Recommendations for Competitive Athletes With Cardiovascular Abnormalities. Journal of the American College of Cardiology 2005; 45 (8).

5. Longas-Tejero MA, Casanovas-Lenguas JA. Prevalance of hypertensive response to exercise in a group of healthy young male athletes. Relationship with left ventricular mass and prospective clinical implications. Rev Esp Cardiol 1996; 49: 104-110.

6. Seto CK. Preparticipation cardiovascular screening. Clin Sports Med 2003; 22: 23-35.

7. Maron BJ. Recommendations for Preparticipation Screening and the Assessment of Cardiovascular Disease in Masters Athletes. Circulation 2001; 103: 327-334.

8. Niedfeldt MW. Managing Hypertension in Athletes and Physically Active Patients. American Family Physician 2002; 66 (3): 445-452.

9. Widecka K, Grodzicki T, Narkiewicz K, Tykarski A, Dziwura J. Zasady postępowania w nadciśnieniu tętniczym – 2011 rok. Wytyczne Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego. Nadciśnienie Tętnicze 2011; 15 (2).

10. Chobanian AV, Bakris GL, Black HR, et al. The Seventh Report of the Joint National Committee on Prevention, Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Pressure. Jama 2003; 289 (19): 2560-2571.

11. Demorest RA, Washington RL and Council on Sports Medicine and Fitness. Policy Statement—Athletic Participation by Children and Adolescents Who Have Systemic Hypertension. Pediatrics 2010; 125 (6): 1286-1295.

Do góry