Najważniejsze źródła sodu w żywności

Około 9 na 10 osób w Stanach Zjednoczonych spożywa nadmierną ilość sodu. Amerykańskie zalecenia Dietary Guidelines for Americans rekomendują ograniczenie spożycia sodu w ogólnej populacji <2300 mg oraz <1500 mg w populacji zwiększonego ryzyka, która obejmuje m.in. osoby ≥51 r.ż., chorych na nadciśnienie tętnicze, cukrzycę i przewlekłą chorobę nerek.

Celem raportu opublikowanego w Morbidity and Mortality Weekly Report było przedstawienie głównych źródeł pokarmowych sodu w populacji amerykańskiej ≥2 r.ż. Proporcje pochodzenia sodu z określonych kategorii żywności oszacowano na podstawie dwukrotnej oceny 24-godzinnego spożycia pokarmów wśród 7227 uczestników badania What We Eat in America (WWEIA) przeprowadzonego w latach 2007-2008 w ramach National Health and Nutrition Examination Survey (NHANES). W oszacowaniu łącznej ilości spożytego sodu nie uwzględniono soli dodanej bezpośrednio podczas spożywania potraw. Szacuje się, że sól bezpośrednio dodana do potraw podczas jedzenia stanowi jedynie 5-6% całkowitego spożycia sodu.

Średnie dzienne spożycie sodu wynosiło 3226 mg, a 44% sodu pochodziło z 10 kategorii żywności: pieczywa (7,4%), wędlin (5,1%), pizzy (4,9%), drobiu (4,5%), zup (4,3%), kanapek (4,0%), sera (3,8%), dań z makaronu (3,3%), dań mięsnych (3,2%) i słonych przekąsek (chipsów, prażonej kukurydzy itp., 3,1%). Większość (65,2%) spożytego sodu pochodziło z produktów spożywczych kupionych w sklepie, a 24,8% z dań restauracji i barów szybkiej obsługi. W porównaniu z pożywieniem kupionym w sklepie pokarmy zamówione w restauracjach zawierały często więcej sodu w przeliczeniu na kalorie.

Identyfikacja głównych źródeł sodu w pożywieniu jest istotna dla zmniejszenia spożycia sodu. Lekarze powinni zalecać wybór pokarmów o mniejszej zawartości sodu oraz zwrócić uwagę chorych na etykiety zawierające informacje o ilości sodu w produktach spożywczych. Szacuje się, że redukcja spożycia sodu o 10% w Stanach Zjednoczonych mogłaby zapobiec 28 000 zgonów i przynieść 7 miliardów dolarów oszczędności w wydatkach na opiekę zdrowotną rocznie. Z uwagi na główne źródła sodu pochodzące z produktów przetworzonych niezbędne oprócz zaleceń lekarzy są regulacje prawne zobowiązujące producentów do zmniejszenia zawartości sodu w produktach spożywczych.

Morb Mortal Wkly Rep 2012; 61(05): 92-98

Dabigatran zwiększa ryzyko powikłań krwotocznych i zakrzepowo-zatorowych u pacjentów poddawanych ablacji podłoża migotania przedsionków

Środowisko elektrofizjologów jest podzielone w kwestii okołozabiegowego leczenia przeciwkrzepliwego u pacjentów poddawanych ablacji podłoża migotania przedsionków. Dostępne są dowody potwierdzające bezpieczeństwo wykonywania zabiegu przy terapeutycznym wskaźniku INR. Na łamach Journal of the American College of Cardiology opublikowano wyniki pracy porównującej skuteczność i bezpieczeństwo okołozabiegowego stosowania bezpośredniego inhibitora trombiny: dabigatranu oraz pochodnej kumaryny: warfaryny u pacjentów poddawanych ablacji podłoża migotania przedsionków.

Do badania włączono prospektywnie 290 chorych przyjmujących przewlekle dabigatran w dawce 150 mg dwa razy dziennie (n=145) lub warfarynę w dawce utrzymującej wskaźnik INR w zakresie 2-3 (n=145) zakwalifikowanych do ablacji podłoża arytmii w ośmiu ośrodkach w Stanach Zjednoczonych. Pacjenci przyjmujący warfarynę byli włączeni do badania po sparowaniu z pacjentami przyjmującymi dabigatran. Ostatnią dawkę dabigatranu przed zabiegiem badani przyjmowali wieczorem w dniu poprzedzającym zabieg, a terapię wznawiano po zabiegu po osiągnięciu hemostazy. Terapii warfaryną nie przerywano na czas procedury. Wszyscy chorzy w trakcie zabiegu otrzymali 10 000 jednostek heparyny niefrakcjonowanej przed nakłuciem przegrody międzyprzedsionkowej.

Średni wiek badanych wynosił 60 lat, 79% stanowili mężczyźni. Napadowe migotanie przedsionków rozpoznano u 57% chorych. Ryzyko powikłań zakrzepowo-zatorowych wg skali CHADS₂, ryzyko powikłań krwotocznych w skali HAS-BLED, wielkość lewego przedsionka oraz frakcja wyrzutowa lewej komory były zbliżone w obu grupach. Skuteczność ablacji podłoża arytmii była również porównywalna w obu grupach. W grupie leczonej dabigatranem wystąpiły trzy incydenty zakrzepowo-zatorowe (2,1%) i ani jeden incydent w grupie leczonej pochodną kumaryny (p=0,25). Co więcej stosowanie dabigatranu wiązało się z istotnie większym ryzykiem wystąpienia dużych powikłań krwotocznych (6 vs 1% dla warfaryny, p=0,019) oraz krwawień niezależnie od ich nasilenia (14 vs 6% dla warfaryny, p=0,031). W grupie leczonej dabigatranem istotnie częściej wystąpił wypadkowy punkt końcowy złożony z ryzyka wystąpienia powikłań krwotocznych i powikłań zakrzepowo-zatorowych (16 vs 6% dla warfaryny, p=0,009). Stosowanie dabigatranu było niezależnym czynnikiem ryzyka wystąpienia powikłań krwotocznych (iloraz szans [OR] 2,76, 95% PU 1,22-6,25, p=0,01) w wieloczynnikowej analizie regresji.

W świetle wyników powyższego badania stosowanie dabigatraniu u pacjentów poddawanych ablacji podłoża migotania przedsionków jest związane z istotnie większym ryzykiem powikłań zarówno krwotocznych, jak i zakrzepowo-zatorowych w porównaniu z terapią warfaryną.

J Am Coll Cardiol 2012; 59: 1168-1174

Dodatkowe leczenie trombolityczne zmniejsza ryzyko zespołu pozakrzepowego u pacjentów z proksymalną zakrzepicą żył głębokich w porównaniu z terapią przeciwkrzepliwą

Leczenie przeciwkrzepliwe w ostrej zakrzepicy żył głębokich jest standardowym postępowaniem zapobiegającym progresji i nawrotom choroby. Nierozpuszczone skrzepliny odpowiadają za rozwój zespołu pozakrzepowego. Na łamach renomowanego Lancet opublikowano pracę, której autorzy ocenili wpływ stosowania miejscowej trombolizy na ryzyko wystąpienia zespołu pozakrzepowego.

Do otwartego badania włączono 209 pacjentów hospitalizowanych z powodu pierwszego w życiu epizodu zakrzepicy żył głębokich uda lub miednicy w 20 ośrodkach w Norwegii. W ciągu 21 dni od przyjęcia chorych losowo w stosunku 1:1 przydzielono do standardowej terapii przeciwkrzepliwej (grupa kontrolna, n=109) lub dodatkowo do trombolizy z miejscowym podaniem alteplazy (n=101). Po 24 miesiącach obserwacji dostępne były dane 189 badanych (99 badanych w grupie kontrolnej i 90 w grupie otrzymującej leczenie trombolityczne). Zespół pozakrzepowy wystąpił u 37 pacjentów w grupie leczonej trombolitycznie i u 55 pacjentów w grupie kontrolnej (41,1 vs 55,6% w grupie kontrolnej, p=0,047). Terapia trombolityczna wiązała się z bezwzględnym zmniejszeniem ryzyka wystąpienia zespołu pozakrzepowego o 14,4% (95% PU 0,2-27,9). W analizie typu number needed to treat (NNT) zastosowanie trombolizy u siedmiu chorych z zakrzepicą żył głębokich uda lub miednicy zapobiegało wystąpieniu zespołowi pozakrzepowemu w okresie 2 lat (NNT=7, 95% PU 4-502). Po 6 miesiącach od rozpoczęcia leczenia udrożnienie naczyń stwierdzono u 58 pacjentów w grupie leczonej trombolitycznie oraz 45 pacjentów w grupie kontrolnej (65,9 vs 47,4%, p=0,012). W grupie leczonej trombolitycznie wystąpiło 20 epizodów powikłań krwotocznych, w tym 3 duże i 5 istotnych klinicznie.

Zdaniem autorów badania leczenie trombolityczne obok terapii przeciwkrzepliwej powinno być rozważone u pacjentów z proksymalną zakrzepicą żył głębokich i małym ryzykiem powikłań krwotocznych.

Lancet 2012; 379 (9810): 31-38

Czynniki ryzyka przewlekłego zespołu bólowego po sternotomii

Autorzy pracy opublikowanej w European Journal of Cardiothoracic Surgery przeprowadzili prospektywne badanie w celu oceny czynników ryzyka przewlekłego bólu klatki piersiowej po zabiegu sternotomii.

Badanie prowadzono od czerwca do sierpnia 2006 roku w szpitalu w Nieuwegein w Holandii. Do badania włączono 146 chorych w wieku >18 r.ż., poddanych operacji kardiochirurgicznej (rewaskularyzacja wieńcowa, wymiana zastawki, operacja złożona wymiany zastawki i rewaskularyzacji wieńcowej lub operacja aorty wstępującej), których stan neurologiczny po zabiegu umożliwiał komunikację i uzyskanie odpowiedzi na proste pytania.