Wprowadzenie

Obrazowanie w terapii resynchronizującej (cardiac resynchronization therapy, CRT) jest obszernym tematem, a prace i dyskusje trwają już od co najmniej 20 lat. Nie sposób zatem w jednym doniesieniu omówić złożoność zagadnienia. Podobnie od wielu lat w zaleceniach dotyczących leczenia niewydolności serca nie pojawia się parametr opisujący dyssynchronię mechaniczną. Jedynym kryterium wymaganym – a związanym z obrazowaniem – jest (oprócz szerokości i morfologii QRS w EKG) frakcja wyrzutowa lewej komory (tab. 1) [1].

Zadanie dla klinicystów zajmujących się obrazowaniem jest trudne, ponieważ oprócz dokładnego określenia klasy niewydolności według NYHA należy ocenić frakcję wyrzutową z dokładnością do 5% (30 vs 35% [tab. 1]). Spróbujmy zatem prześledzić rekomendacje i poszukać opcji obrazowania, które pozwolą nie tylko prawidłowo zidentyfikować chorych, którzy dobrze odpowiedzą na CRT, ale także pozwolą ocenić ich rokowanie. Przeanalizujemy parametry od frakcji wyrzutowej lewej komory przez mechaniczną ocenę skurczu lewej komory w bloku lewej odnogi pęczka Hisa (left bundle branch block, LBBB) po ocenę dyssynchronii skurczu lewej komory. W odniesieniu do CRT obrazowanie ma bowiem pozwolić:

• prawidłowo zakwalifikować chorego do wszczepienia układu CRT zgodnie z zaleceniami,
• dokonać selekcji pacjentów, by zmniejszyć nadal duży odsetek chorych, u których obserwuje się niekorzystną odpowiedź na CRT,
• wspomóc procedurę, by ograniczyć wpływ niekorzystnych czynników zależnych od implantacji (blizna, miejsce stymulacji).

Na początku autorzy omówią klasyczne parametry potrzebne do kwalifikacji chorych i oceny korzystnej odpowiedzi hemodynamicznej serca na CRT, następnie skoncentrują się na echokardiograficznej ocenie dyssynchronii elektromechanicznej serca.

Parametry standardowe

Frakcja wyrzutowa lewej komory

Frakcja wyrzutowa lewej komory (left ventricular ejection fraction, LVEF) jest podstawowym parametrem koniecznym do rozpoznania skurczowej niewydolności serca. Ze względów ekonomicznych, ergonomicznych oraz bezpieczeństwa i dostępności badaniem z wyboru stała się echokardiografia. Niestety LVEF oceniana w echokardiografii jest parametrem bardzo zmiennym, zależnym nie tylko od doświadczenia badacza w akwizycji i ocenie obrazu, ale i od jakości samego obrazu.

Dużą zmienność między badaniami i badaczami tłumaczy nie tylko jakość obrazu (którą można częściowo poprawić za pomocą kontrastu [2]), ale i doświadczenie badacza (podobnie jak w innych metodach obrazowania [3]). Poza tym LVEF może ulegać zmianie ...