Wprowadzenie

Komorowe zaburzenia rytmu u dzieci i młodych dorosłych (<36 r.ż.) występują rzadko. Najczęściej mają charakter idiopatyczny i wiążą się z małym ryzykiem nagłego zgonu sercowego. W niewielkim odsetku ognisko arytmogenne zlokalizowane jest w obrębie zatok Valsalvy. Zabieg ablacji przezskórnej w tej okolicy jest możliwy, lecz obarczony ryzykiem wystąpienia groźnych powikłań.

Opis przypadku

Mężczyzna, lat 28, został przyjęty do kliniki z powodu napadu stabilnego hemodynamicznie, nieutrwalonego częstoskurczu komorowego, który wystąpił w trakcie wykonywanej w trybie ambulatoryjnym elektrokardiograficznej próby wysiłkowej (ryc. 1).

Pacjent pozostawał od roku w obserwacji kardiologicznej z powodu komorowych zaburzeń rytmu serca (przedwczesne pojedyncze pobudzenia komorowe rejestrowane w spoczynkowych zapisach EKG, z okresową bigeminią stwierdzaną w zapisach elektrokardiograficznych metodą holterowską). W wywiadzie chory negował objawy sugerujące arytmię. Wywiad rodzinny w kierunku nagłych zgonów w młodym wieku był ujemny. Mimo wielu modyfikacji dawek włączonego do leczenia beta-adrenolityku (metoprolol) nie uzyskano zmniejszenia zaburzeń rytmu. Przy przyjęciu do kliniki poza licznymi dodatkowymi pobudzeniami serca nie stwierdzono istotnych odchyleń w badaniu fizykalnym. W spoczynkowym zapisie elektrokardiograficznym rejestrowano rytm miarowy, zatokowy o częstości 80/min oraz pojedyncze, monomorficzne pobudzenia dodatkowe z poszerzonymi zespołami QRS układające się w bigeminie (ryc. 2).

Parametry stanu zapalnego i aktywność hormonów tarczycowych były w normie. Badania obrazowe (echokardiograficzne i rezonans magnetyczny) wykazały prawidłowy obraz morfologiczny serca, z zachowaną jego prawidłową funkcją. W 24-godzinnym monitorowaniu EKG metodą Holtera zarejestrowano 26 216 monomorficznych pojedynczych pobudzeń komorowych z licznymi epizodami bigeminii komorowej (700 epizodów). W oparciu o wyniki pacjenta zakwalifikowano do wykonania badania elektrofizjologicznego i ewentualnego zabiegu ablacji. Na podstawie morfologii zaburzeń komorowych w zapisie 12-odprowadzeniowego powierzchniowego elektrokardiogramu (zespół QS w odprowadzeniu I, amplituda zespołów QS w aVR <aVL, obecność załamka R w V₁ i V₂, strefa przejścia R/S w V₁-V₂) zadecydowano o wykonaniu mapy elektroanatomicznej lewej komory serca [1].