Postępowanie

Ze względu na brak dobrze udokumentowanych, randomizowanych badań klinicznych nie ma formalnych wytycznych postępowania u chorych na TRU pod kątem powikłań ze strony układu krążenia. Aktualne rekomendacje częściowo opierają się na obserwacjach innych grup dużego ryzyka i wymagają dalszych opracowań [33-35].

Zaleca się:

  1. Modyfikację stylu życia chorych. Należy za pomocą statyn dążyć do obniżenia stężenia cholesterolu LDL poniżej 100 mg/dl (a jeśli to możliwe, nawet poniżej 80 mg/dl).
  2. W leczeniu nadciśnienia tętniczego powinno się dążyć do uzyskania wartości <130/80 mm Hg. Lekami pierwszego wyboru powinny być inhibitory konwertazy angiotensyny albo antagoniści receptora dla angiotensyny, zwłaszcza u pacjentów z współistniejącą nefropatią toczniową lub cukrzycą.
  3. O ile nie ma bezwzględnych przeciwwskazań, zaleca się codzienne przyjmowanie małych dawek kwasu acetylosalicylowego.
  4. U wszystkich chorych na TRU z ryzykiem powikłań sercowo-naczyniowych zaleca się stosowanie leków antymalarycznych.
  5. Należy ograniczyć podawanie GKS, w razie konieczności ich zastosowania zaleca się łączenie GKS i leków immunosupresyjnych, jednak nie może się to odbywać kosztem skuteczności leczenia TRU.
  6. U wszystkich chorych na TRU zaleca się zaprzestanie palenia tytoniu, regularne ćwiczenia fizyczne, utrzymanie prawidłowego BMI.

Piśmiennictwo

1. Cervera R, Espinosa G, D’Cruz D. Systemic lupus erythematosus: pathogenesis, clinical manifestations and diagnosis. EULAR Compendium on Rheumatic Diseases. BMJ Publishing Group Ltd 2009; 257-268.

2. Urowitz MB, Bookman AA, Koehler BE, et al. The bimodal mortality pattern of systemic lupus erythematosus. Am J Med 1976; 60: 221-225.

3. Pons-Estel GJ, González LA, Zhang J, et al. Predictors of cardiovascular damage in patients with systemic lupus erythematosus: data from LUMINA (LXVIII), a multiethnic US cohort. Rheumatology 2009; 48: 817-822.

4. Szekanecz Z, Shoenfeld Y. Lupus and cardiovascular disease: the facts. Lupus 2006; 15: 3-10.

5. Ostanek L, Płońska E, Peregud-Pogorzelska M, et al. Cardiovascular abnormalities in systemic lupus erythematosus patients in echocardiographic assessment. Pol Merkur Lekarski 2006; 20: 305-308.

6. Plazak W, Gryga K, Milewski M, et al. Association of heart structure and function abnormalities with laboratory findings in patients with systemic lupus erythematosus. Lupus 2011; 20: 936-944.

7. Bourré-Tessier J, Huynh T, Clarke AE, et al. Features associated with cardiac abnormalities in systemic lupus erythematosus. Lupus 2011; 20: 1518-1525.

8. Yiu KH, Wang S, Mok MY, et al. Relationship between cardiac valvular and arterial calcification in patients with rheumatoid arthritis and systemic lupus erythematosus. J Rheumatol 2011; 38: 621-627.

9. Palmieri V, Migliaresi P, Orefice M, et al. High prevalence of subclinical cardiovascular abnormalities in patients with systemic lupus erythematosus in spite of a very low clinical damage index. Nutr Metab Cardiovasc Dis 2009; 19: 234-240.

10. Lee JL, Naguwa SM, Cheema GS, et al. Revisiting Libman-Sacks endocarditis: a historical review and update. Clin Rev Allergy Immunol 2009; 36: 126-130.

11. Moaref AR, Afifi S, Rezaian S, et al. Isolated tricuspid valve Libman-Sacks endocarditis and valvular stenosis: unusual manifestations of systemic lupus erythematosus. J Am Soc Echocardiogr 2010; 23: 341.

12. Dandekar UP, Watkin R, Chandra N, et al. Aortic valve replacement for Libman-Sacks endocarditis. Ann Thorac Surg 2009; 88: 669-671.

13. Zuily S, Regnault V, Selton-Suty C, et al. Increased risk for heart valve disease associated with antiphospholipid antibodies in patients with systemic lupus erythematosus: meta-analysis of echocardiographic studies. Cirrculation 2011; 124: 215-224.

14. Recio-Mayoral A, Mason JC, Kaski JC, et al. Chronic inflammation and coronary microvascular dysfunction in patients without risk factors for coronary artery disease. Eur Heart J 2009; 30: 1837-1843.

15. Dhala A. Pulmonary arterial hypertension in systemic lupus erythematosus: current status and future direction. Clin Dev Immunol 2012; 2012: 854-941.

16. Cefle A, Inanc M, Sayarlioglu M, et al. Pulmonary hypertension in systemic lupus erythematosus: relationship with antiphospholipid antibodies and severe disease outcome. Rheumatol Int 2011; 31: 183-189.

17. Chow SL, Chandran V, Fazelzad R, et al. Prognostic factors for survival in systemic lupus erythematosus associated pulmonary hypertension. Lupus 2012; 21: 353-364.

18. Anderson E, Nietert PJ, Kamen DL, et al. Ethnic disparities among patients with systemic lupus erythematosus in South Carolina. J Rheumatol 2008; 35: 819-825.

19. Manzi S, Meilahn EN, Rairie JE, et al. Age-specific incidence rates of myocardial infarction and angina in women with systemic lupus erythematosus: comparison with the Framingham Study. Am J Epidemiol 1997; 145: 408-415.

20. Scalzi LV, Hollenbeak CS, Wang L. Racial disparities in age at time of cardiovascular events and cardiovascular-related death in patients with systemic lupus erythematosus. Arthritis Rheum 2010; 62: 2767-2775.

21. Bengtsson C, Ohman ML, Nived O, et al. Cardiovascular event in systemic lupus erythematosus in northern Sweden: incidence and predictors in a 7-year follow-up study. Lupus 2012; 21: 452-459.

22. Wang XY, Tang XQ, Huang YJ, et al. Frequency of established cardiovascular disease and its risk factors in Chinese patients with systemic lupus erythematosus. Clin Rheumatol 2012; 31: 669-675.

23. Gustafsson J, Gunnarsson I, Börjesson O, et al. Predictors of the first cardiovascular event in patients with systemic lupus erythematosus - a prospective cohort study. Arthritis Res Ther 2009; 11: 186.

24. Ostanek L, Brzosko M, Fischer K, et al. Zespół antyfosfolipidowy i przeciwciała antyfosfolipidowe jako czynniki ryzyka choroby wieńcowej i zawału serca u chorych na toczeń rumieniowaty układowy. Pol Arch Med Wewn 2006; 115(5): 407-413.

25. Ostanek L, Płońska E, Brzosko M, et al. Zajęcie układu krążenia u chorych na toczeń rumieniowaty układowy - przegląd literatury i własne obserwacje. Serologiczne czynniki ryzyka powikłań kardiologicznych. Reumatologia 2005; 43 (6 ): 373-378

26. Lopez R, Davidson JE, Beeby MD, et al. Lupus disease activity and the risk of subsequent organ damage and mortality in a large lupus cohort. Rheumatology 2012; 51: 491-498.

27. Recio-Mayoral A, Mason JC, Kaski JC, et al. Chronic inflammation and coronary microvascular dysfunction in patients without risk factors for coronary artery disease. Eur Heart J 2009; 30: 1837-1843.

28. Karp I, Abrahamowicz M, Fortin PR, et al. Longitudinal evolution of risk of coronary heart disease in systemic lupus erythematosus. J Rheumatol 2012; 39: 968-973.

29. Telles R, Lanna C, Ferreira G, et al. Metabolic syndrome in patients with systemic lupus erythematosus: association with traditional risk factors for coronary heart disease and lupus characteristics. Lupus 2010; 19: 803-809.

30. Narshi CB, Giles IP, Rahman A. The endothelium: an interface between autoimmunity and atherosclerosis in systemic lupus erythematosus? Lupus 2011; 20: 5-13.

31. Ishimori ML, Martin R, Berman DS, et al. Myocardial ischemia in the absence of obstructive coronary artery disease in systemic lupus erythematosus. JACC Cardiovasc Imaging 2011; 4: 27-33

32. Shah MA, Shah AM, Krishnan E. Poor outcomes after acute myocardial infarction in systemic lupus erythematosus. J Rheumatol 2009; 36: 570-575.

33. Skamra C, Ramsey-Goldman R. Management of cardiovascular complications in systemic lupus erythematosus. Int J Clin Rheumtol 2010; 5: 75-100.

34. Płońska-Gościniak E, Ostanek l, Przepiera-Będzak H, et al. Reumatologia. [W:] Interna w obrazach echo. Płońska-Gościniak E (red.). Medical Tribune, Warszawa 2010.

35. Płońska-Gościniak E, Ostanek l, Przepiera-Będzak H, et al. Rheumatology. [W:] Echocardiography in internal medicine. Płońska-Gościniak E, Badano LP, Lancellotti P (red.). Medical Tribune, Warszawa 2011.

Do góry