Zaburzenia rytmu i przewodzenia

Redaktor działu: prof. dr hab. n. med. Zbigniew Kalarus , Katedra Kardiologii, Wrodzonych Wad Serca i Elektroterapii SUM, Śląskie Centrum Chorób Serca, Zabrze

Inwazyjne badanie elektrofizjologiczne

Maria Trusz-Gluza

Adres do korespondencji: prof. dr hab. n. med. Maria Trusz-Gluza ul. Cybulskiego 6, 40-713 Katowice, e-mail: truszm@wp.pl

Kardiologia po Dyplomie 2013; 12 (4): 30-38

Wprowadzenie

Badanie elektrofizjologiczne serca (electrophysiologic study, EPS) jest inwazyjnym badaniem pomocniczym stosowanym u chorych z zaburzeniami rytmu serca. Pozwala na wyzwolenie w pracowni elektrofizjologii arytmii będącej problemem klinicznym pacjenta oraz na określenie jej mechanizmu. Jednym z twórców metody jest prof. Hein Wellens z Maastricht [1].

Początkowo, gdy ablacja jeszcze nie istniała, EPS służyło wyłącznie postępowaniu diagnostycznemu. Dzięki niemu poznano mechanizmy elektrofizjologiczne wielu arytmii, co stało się podstawą ablacji, czyli działań terapeutycznych. Obecnie EPS wykonuje się najczęściej jako element procedury ablacji. Badanie zmieniło też charakter – oprócz klasycznych zapisów elektrokardiogramów wewnątrzsercowych pojawiły się systemy do trójwymiarowego mapowania serca umożliwiające precyzyjniejsze określenie miejsce powstawania lub podtrzymywania arytmii [2-4].

Technika badania

Klasyczne badanie elektrofizjologiczne

Badanie polega na wewnątrzsercowej rejestracji i stymulacji w wybranych obszarach serca. Zakres badania zależy od indywidualnego wskazania i celu. Zazwyczaj wprowadza się do serca kilka elektrod (co najmniej 1-2), umiejscawianych w górnej części prawego przedsionka (right atrium, RA), okolicy pęczka Hisa i koniuszka prawej komory (right ventricle, RV), często także w zatoce wieńcowej, opcjonalnie w lewym przedsionku (left atrium, LA) i komorze (left ventricle, LV) (ryc. 1A-C). Cewniko-elektrody są najczęściej wielopierścieniowe z odstępami między pierścieniami co 1-10 mm. Podstawowym dojściem do systemu naczyniowego w tym badaniu jest żyła udowa (czasem obie). Najłatwiej elektrodę wprowadzić do zatoki wieńcowej przez żyłę podobojczykową. Do mapowania lewego przedsionka konieczny jest dostęp przez punkcję transseptalną, a do lewej komory najczęściej wstecznie po nakłuciu tętnicy udowej. Przebieg badania obserwuje się na monitorze i rejestruje przy użyciu wielokanałowego systemu elektrofizjologicznego umożliwiającego zapis sygnałów EKG powierzchniowego oraz wewnątrzsercowych jedno- i dwubiegunowych z regulowanym przesuwem 25-400 mm/s [2-4].

Badanie polega na rejestracji i analizie sygnałów w trakcie rytmu zatokowego podczas programowanej stymulacji serca i podczas wyzwolonej w trakcie EPS arytmii (ryc. 2A-C). Czasem badanie powtarza się po podaniu środka farmakologicznego. Dąży się do zastosowania standaryzowanego protokołu stymulacji serca, zwłaszcza w przypadku programowanej stymulacji komór [2-4].

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Interpretacja wyników

Do oceny funkcji węzła zatokowego oznacza się czas powrotu rytmu zatokowego (sinus node recovery time, SNRT) po szybszym rytmie przedsionków narzuconym [...]

Powikłania

Inwazyjne EPS wymaga przeszkolonego personelu i wysokospecjalistycznego sprzętu. Pamiętając, że celem badania bywa wywołanie VT lub VF, konieczne jest pełne zabezpieczenie [...]

Stymulacja przezprzełykowa przedsionka

Równolegle z rozwojem inwazyjnej techniki badania elektrofizjologicznego wprowadzono mniej inwazyjną metodę przezprzełykową (transoesophageal electrical stimulation, TES) [4-7]. W badaniu tym wykorzystuje się [...]

Wskazania do badania elektrofizjologicznego

Wskazania do EPS są szerokie, ale w zdecydowanej większości badanie wykonuje się u chorych poddawanych ablacji [2,3]. Badanie elektrofizjologiczne wykonuje się u [...]

Podsumowanie

Przez lata cel wykonania EPS i wskazania kliniczne ulegały przewartościowaniu i zmianie. W zdecydowanej większości przypadków EPS jest wykonywane w ramach [...]
Do góry