Mimo dynamicznego rozwoju metod leczenia choroby niedokrwiennej serca i jej następstw powikłania zawału serca (MI – myocardial infarction) pozostają wciąż częstą przyczyną śmiertelności dużej grupy pacjentów. Do najczęstszych powikłań zaliczamy: wstrząs kardiogenny z powodu ciężkiego uszkodzenia lewej komory (7% pacjentów po zawale serca, śmiertelność na poziomie 61-63%¹), ciężką niedomykalność zastawki mitralnej (występującą u 11-53% chorych po MI i znacznie pogarszającą rokowanie²), pozawałowy ubytek przegrody międzykomorowej (przeżywalność na poziomie 68% u chorych leczonych chirurgicznie i 17% u leczonych zachowawczo³), pęknięcie wolnej ściany serca (przyczyna zgonu u 2% pacjentów po zawale serca⁴), tętniak serca (nawet u 10-35% chorych po MI^5,6). Wyniki leczenia w wielu przypadkach są mało zadowalające, co skłania do poszukiwań alternatywnych możliwości terapeutycznych.

OPIS PRZYPADKU

Pacjent (lat 73) był hospitalizowany na oddziale kardiologicznym z powodu zawału STEMI ściany dolnej. Stosowano leczenie farmakologiczne. Uzyskano stabilizację stanu klinicznego, a następnie wypisano chorego do domu. Dziesięć dni później z powodu nawrotu dolegliwości powtórnie przyjęto go na oddział (13 doba od przebytego zawału) i ponownie nie zadecydowano o interwencji hemodynamicznej (koronarografia/przezskórna plastyka wieńcowa). W kolejnych dobach hospitalizacji obserwowano nawrót dolegliwości bólowych. Doszło do bloku przedsionkowo-komorowego III stopnia oraz obrzęku płuc. Pacjenta zabezpieczono przy użyciu endokawitarnej elektrody czasowej, a następnie implantowano kardiostymulator Medtronic Sensia SEDR01 (układ DDD – doba 17). Chory został wypisany do domu. Termin planowej koronarografii ustalono na 35 dni po opuszczeniu szpitala.

Na dzień przed nią (52 doba) pacjent zgłosił się do szpitalnego oddziału ratunkowego z powodu duszności, zasłabnięcia i bólu w klatce piersiowej. Rozpoznano wstrząs kardiogenny (RR nieoznaczalne, tachykardia, oliguria). Przyłóżkowe badanie echokardiograficzne wykazało tamponadę serca. Wykonano doraźne nakłucie worka osierdziowego i uzyskano ok. 200 ml krwistego płynu. Włączono leczenie (płynoterapia, dopamina i dobutamina w ciągłym wlewie dożylnym), a następnie przekazano chorego na oddział kardiochirurgii w trybie natychmiastowym.

Chory był przytomny, zorientowany auto- i allopsychicznie. Rozpoznano wstrząs kardiogenny (akcja serca 130-150/min, ciśnienie tętnicze 100/80 mmHg przy wlewie ciągłym dopaminy i dobutaminy, oliguria). Powtórzono badanie echokardiograficzne. Wykaza...