Do jednogenowych chorób układu sercowo-naczyniowego, które mogą mieć podłoże genetyczne, należą: kardiomiopatie, dziedziczne arytmie (kanałopatie) oraz występujące w postaci izolowanej lub zespołowej tętniaki i rozwarstwienia aorty piersiowej (TAAD – thoracic aortic aneurysm and dissection). Badania genetyczne w chorobach układu sercowo-naczyniowego wykorzystuje się do rozpoznawania choroby, prognozowania jej przebiegu, leczenia oraz przewidywania ryzyka u krewnych pacjenta.

Wprowadzenie

Na możliwy sposób dziedziczenia choroby wskazują często wywiad rodzinny oraz drzewo genealogiczne jej członków. Większość chorób układu sercowo-naczyniowego wykazuje dziedziczenie autosomalne dominujące (choroba występuje w każdym pokoleniu i jest przekazywana potomstwu w linii męskiej i żeńskiej). Przy dziedziczeniu dominującym ryzyko przekazania mutacji potomstwu wynosi 50%, a osoba chora jest heterozygotą (mutacja występuje na jednym allelu). W dziedziczeniu recesywnym do wystąpienia choroby konieczna jest obecność tej samej mutacji na obu allelach (mutacji homozygotycznej) lub dwóch różnych mutacji w tym samym genie (mutacji heterozygotycznych złożonych). W dziedziczeniu tym choroba pojawia się u dziecka zdrowych rodziców. Zdrowi rodzice są nosicielami (heterozygotami) mutacji powodującej chorobę, a ryzyko choroby u kolejnego dziecka tej pary wynosi 25%. Przy dziedziczeniu związanym z chromosomem X chorują hemizygotyczni mężczyźni, a mutacja przekazywana jest przez matkę synowi. Chory mężczyzna nie przekazuje mutacji synom, ale każda z jego córek będzie jej heterozygotyczną nosicielką. W niektórych chorobach sprzężonych z chromosomem X (np. chorobie Andersona-Fabry’ego) chorują także heterozygotyczne kobiety. U nich z racji losowej inaktywacji jednego z chromosomów X choroba ma zwykle lżejszy przebieg, a jej pierwsze objawy pojawiają się średnio dekadę później niż u mężczyzn. W przypadku dziedziczenia mitochondrialnego choroba jest przekazywana przez matkę dzieciom obu płci. Przy mutacji de novo choroba o dziedziczeniu dominującym może wystąpić u potomstwa zdrowych rodziców. Rzadko występuje mozaikowatość – do mutacji dochodzi tylko w niektórych komórkach organizmu. Taką sytuację możemy podejrzewać u pary z dwójką synów chorych na chorobę sprzężoną z chromosomem X ze zidentyfikowaną mutacją u chorych dzieci oraz negatywnym wynikiem nosicielstwa mutacji u matki. Standardowo badania genetyczne są prowadzone na DNA wyizolowanym z leukocytów krwi obwodowej. Przy podejrzeniu mozaikowatości oprócz standardowego badania krwi konieczne są badania na innych tkankach, które można pobrać nieinwazyjnie.