W ostatnich latach nastąpił ogromny postęp w metodach leczenia farmakologicznego i zabiegowego niewydolności serca. Nadal jednak jest to choroba przewlekła o poważnym rokowaniu. Pomimo szerokiego dostępu do aktualizowanych zaleceń diagnostycznych i terapeutycznych dotyczących niewydolności serca, wciąż istnieje spora rozbieżność pomiędzy treścią wytycznych a ich zastosowaniem w praktyce klinicznej.

Wprowadzenie

Problemy diagnostyki i leczenia niewydolności serca są ważnym zagadnieniem w codziennej pracy lekarskiej, a pacjenci z tym rozpoznaniem stanowią coraz większy odsetek chorych kierowanych zarówno do ambulatoryjnej opieki kardiologicznej, jak i – szczególnie w przypadku znacznego zaawansowania choroby – na oddziały kardiologiczne lub internistyczne. Charakterystyczna jest również zmiana profilu pacjentów leczonych na wielu oddziałach intensywnej opieki kardiologicznej – coraz większy jest udział chorych z ciężką zaawansowaną niewydolnością serca. Dokonujące się zmiany demograficzne w Polsce, wzrost liczby osób w wieku powyżej 70 r.ż. (w tej grupie wiekowej blisko 10% osób ma objawy niewydolności serca) oraz paradoksalnie coraz lepsze efekty wczesne leczenia zawału mięśnia sercowego, postęp w zakresie czasu przeżycia chorych z wadami serca, w tym wadami wrodzonymi, wpływają na zwiększenie liczby pacjentów z niewydolnością serca. W ciągu ostatnich lat dokonał się ogromny postęp w metodach leczenia farmakologicznego i zabiegowego niewydolności serca, jednak wciąż należy pamiętać, że jest to choroba przewlekła, o poważnym rokowaniu, a jej leczenie pochłania znaczną ilość środków finansowych systemu ochrony zdrowia.¹ W zaawansowanych stadiach choroby niewydolność serca jest przyczyną znacznych ograniczeń w funkcjonowaniu społecznym i zawodowym chorych.

Należy wyraźnie stwierdzić, że wskazanie najczęstszych błędów z konieczności musi zawierać element subiektywności, choć coraz więcej opracowań rejestrowych ukazujących się w różnych krajach, w tym w Polsce, pozwala również na przedstawienie pewnych uogólnień.

Mimo że szeroki dostęp do aktualizowanych zaleceń dotyczących diagnostyki i leczenia ostrych zespołów wieńcowych i niewydolności serca przynosi efekty praktyczne, to jednak ciągle istnieje spora rozbieżność między treścią zaleceń a ich zastosowaniem w praktyce klinicznej.

Błędy diagnostyczne

Późne rozpoznanie

Niewydolność serca w postaci przewlekłej rozpoznawana jest dość późno – zazwyczaj wtedy kiedy pojawią się nasilone objawy, bardzo rzadko na etapie skąpoobjawowej dysfunkcji serca. Opóźnienie rozpoznania zależy bardzo często od postawy samego pacje...