W przypadku pacjenta onkologicznego diagnostyka kardiologiczna jest utrudniona, a podejmowanie decyzji o leczeniu chorób układu krążenia wymaga współpracy z onkologiem. Najczęstszymi chorobami kardiologicznymi stwierdzanymi u pacjentów onkologicznych są: nadciśnienie tętnicze, niewydolność serca, zaburzenia rytmu i przewodzenia, choroba wieńcowa oraz choroba zakrzepowo-zatorowa. Mogą one występować niezależnie od choroby nowotworowej bądź mieć związek z nowotworem lub jego terapią.

Wprowadzenie

Rozpoznanie nowotworu – niezależnie od jego rodzaju i stopnia zaawansowania – sprawia, że w świadomości pacjenta inne choroby, w tym choroby serca, przestają się liczyć. Najważniejszy staje się nowotwór, budzący z jednej strony lęk, a z drugiej – chęć jak najszybszego skutecznego leczenia. Również większość dolegliwości, w tym część objawów kardiologicznych, chory wiąże z nowotworem. Choroba nowotworowa często ogranicza możliwość wysiłku fizycznego, w związku z czym typowe pierwsze objawy chorób kardiologicznych (ból wieńcowy czy duszność wysiłkowa) pojawiają się wtedy, gdy te choroby są już w zaawansowanej ich fazie. Ograniczona wydolność wysiłkowa wynikająca z nowotworu zmniejsza również możliwości typowej diagnostyki kardiologicznej (testy wysiłkowe).

Nieoceniona w tej sytuacji jest współpraca z onkologiem klinicznym opiekującym się pacjentem. Dopiero po uzyskaniu dokładnych informacji na temat rodzaju nowotworu (stopnia jego zaawansowania, obecności przerzutów), rokowania chorego, możliwości leczenia onkologicznego (terapia adiuwantowa, terapia z intencją wyleczenia – radykalna, terapia paliatywna) czy planowanej terapii onkologicznej (rodzaj leczenia, zakres/możliwości leczenia chirurgicznego, radioterapia, leczenie systemowe, leczenie skojarzone: radiochemioterapia) można podjąć optymalną decyzję co do leczenia kardiologicznego.

Profilaktyka kardiologiczna

 W leczeniu pacjenta onkologicznego konieczne jest uwzględnienie strategii działań prewencyjnych, co dotychczas nie było standardem. Duże znaczenie ma również modyfikacja stylu życia związana z chorobą nowotworową, prowadząca do zmniejszenia aktywności fizycznej, wzrostu masy ciała (co zwiększa ryzyko zachorowania na cukrzycę i nadciśnienie tętnicze), a także do depresji.¹ Wskazuje to na istotne interakcje pomiędzy typowymi czynnikami ryzyka sercowo-naczyniowego a terapią onkologiczną, których skutkiem jest zwiększenie podatności pacjenta na wystąpienie powikłań sercowo-naczyniowych.² U każdej osoby z rozpoznaniem choroby nowotworowej konieczna jest zatem ocena ryzyka sercowo-naczyniowego. Najczęściej stosuje się w tym celu skalę oceny ryzyka sercowo-naczyniowego SCORE (Systematic Coronary Risk Evaluation), a uproszczona skala SCORE umożliwia przypisanie pacjentów do różnych grup ryzyka zgonu sercowo-naczyniowego w okresie 10 lat obserwacji (tab. 1).