W niniejszym opracowaniu przedstawiono 3 opisy przypadków urazów serca oraz zwrócono uwagę na najważniejsze elementy postępowania diagnostycznego i leczniczego.

Wprowadzenie

Urazy serca to grupa obrażeń powstających na skutek działania zewnętrznej siły mechanicznej na tkanki środkowej strefy klatki piersiowej. Ich rozległość zależy przede wszystkim od parametrów fizycznych: podatności tkanek, wartości przekazanej energii, mechanizmu i obszaru uszkodzenia, jest jednak indywidualnie zmienna i zwykle nie koreluje z rozległością obrażeń zewnętrznych. Jedne z pierwszych doniesień o urazach serca w międzynarodowej medycznej bazie danych PubMed pochodzą z polskich ośrodków.^1,2

Urazy mogą dotyczyć właściwie wszystkich struktur serca, ale najczęściej obejmują prawą i lewą komorę (z uwagi na – odpowiednio – lokalizację anatomiczną/wymiar i budowę jamy) oraz przegrodę międzykomorową.^3-5 Urazy przedsionków i przegrody międzyprzedsionkowej występują rzadko.⁶ Z punktu widzenia rokowniczego i leczniczego ważne są urazy tętnic wieńcowych, które najczęściej dotyczą gałęzi przedniej zstępującej lewej tętnicy wieńcowej i prawej tętnicy wieńcowej, najrzadziej – gałęzi okalającej.³ Uszkodzenia zastawek i aparatu zastawkowego zwykle towarzyszą urazowi wolnych ścian serca.^3,7,8 Co zrozumiałe, uraz może objąć duże naczynia zlokalizowane w obrębie śródpiersia oraz osierdzie.

Ze względu na charakter obrażeń urazy serca dzielą się na nieprzenikające (tępe, zamknięte), które powstają najczęściej w przebiegu urazów komunikacyjnych (wypadki samochodowe), oraz przenikające (ostre, otwarte), które są skutkiem ran kłutych, ciętych i postrzałowych (rzadkie w czasie pokoju, częste w rejonach objętych działaniami zbrojnymi).^9-18 W dzisiejszej medycynie notuje się coraz więcej urazów serca powstających na tle działania jatrogennego: podczas zabiegów cewnikowania naczyń wieńcowych i/lub jam serca, implantacji i usuwania elektrod endokawitarnych, biopsji serca lub tkanek otaczających (także mediastinoskopii) oraz różnych operacji struktur klatki piersiowej (głównie samego śródpiersia). Mają one charakter raczej zdarzeń niepożądanych niż powikłań wymienionych wyżej inwazyjnych procedur diagnostycznych i terapeutycznych.^19-22

Dostęp przez tętnicę udową czy promieniową?

Opis przypadku 1

Mężczyzna, 38 lat, wcześniej nieleczony z powodów kardiologicznych, zgłosił się do izby przyjęć z powodu bólu w nadbrzuszu z niewielkim promieniowaniem do lewego barku. Kilkanaście godzin wcześniej, podczas meczu piłki nożnej, został uderzony piłką w klatkę piersiową. Ból utrzymywał się mimo zastosowania leków przeciwbólowych.