Echokardiografia obciążeniowa (stress echo) odgrywa dużą rolę w nowoczesnej diagnostyce kardiologicznej – nie tylko w chorobie wieńcowej, ale też chorobach mięśnia sercowego o podłożu nieniedokrwiennym, m.in. w nabytych wadach zastawkowych, u chorych z protezą zastawkową, w kardiomiopatii przerostowej czy niewydolności serca. Wynik stress echo może pomóc w wyborze dalszej diagnostyki i leczenia (zachowawczego lub operacyjnego) oraz mieć znaczenie rokownicze.

Wprowadzenie

Badanie echokardiografii obciążeniowej (stress echo; SE – stress echocardiography) wykonuje się w celu oceny struktury i funkcji serca w badaniu echokardiograficznym podczas obciążenia wysiłkiem lub środkami farmakologicznymi (w tym celu wykorzystuje się leki inotropowe lub rozszerzające naczynia). W czasie stress echo następują zmiany hemodynamiczne polegające na wzroście globalnej i regionalnej kurczliwości, a w związku z tym – frakcji wyrzutowej lewej komory (LVEF – left ventricular ejection fraction). W stanach patologicznych obserwuje się rozdźwięk między zaopatrzeniem a zapotrzebowaniem, co może ujawnić zmniejszoną rezerwę wieńcową.

Stress echo wykorzystuje się nie tylko w diagnostyce choroby niedokrwiennej serca, ale również w ocenie pacjentów ze skurczową lub rozkurczową niewydolnością serca, w kardiomiopatiach nieniedokrwiennych, chorobach zastawkowych serca, nadciśnieniu płucnym i innych. Wynik badania ma wartość diagnostyczną, ale też rokowniczą. W pracy przedstawiono możliwości praktycznego zastosowania stress echo w stanach innych niż choroba wieńcowa.

Echokardiografia obciążeniowa

W czasie badania stress echo wykorzystuje się obciążenie związane z wysiłkiem (ESE – exercise stress echocardiography) lub środkiem farmakologicznym – lekiem inotropowym (dobutamina; DSE – dobutamine stress echocardiography) albo lekiem rozszerzającym naczynia (dipirydamol).

ESE wykonuje się na bieżni ruchomej lub cykloergometrze rowerowym w pozycji siedzącej albo na urządzeniu umożliwiającym przyjęcie pozycji półleżącej, co zapewnia łatwiejszą akwizycję obrazu podczas badania.¹ W tabeli 1 przedstawiono zmiany w układzie krążenia podczas badania stress echo w zależności od rodzaju obciążenia.

Pacjenci poddani ESE w pozycji półleżącej na ergometrze rowerowym wykonują wysiłek krócej z powodu wcześniejszego zmęczenia i osiągają mniejsze maksymalne obciążenie. W przypadku niektórych osób osiągnięcie limitu tętna submaksymalnego na ergo...

W farmakologicznym badaniu stress echo podawane są leki działające inotropowo dodatnio (dobutamina) lub leki rozszerzające naczynia (np. dipirydamol). Dobutamina działa inotropowo dodatnio głównie poprzez receptory β1-adrenergiczne. Zmiany w układ...