Zaburzenia rytmu i przewodzenia

Redaktor działu: dr hab. n. med. Radosław Lenarczyk, atedra Kardiologii, Wrodzonych Wad Serca i Elektroterapii SUM, Śląskie Centrum Chorób Serca, Zabrze

Stymulator modulujący kurczliwość mięśnia sercowego – nowa opcja terapeutyczna dla chorych z niewydolnością serca

dr n. med. Krzysztof Kaczmarek
dr hab. n. med. Iwona Cygankiewicz, prof. nadzw. UM w Łodzi
dr hab. n. med. Jerzy Krzysztof Wranicz, prof. nadzw. UM w Łodzi
dr hab. n. med. Paweł Ptaszyński

Klinika Elektrokardiologii, Centrum Kliniczno-Dydaktyczne Centralnego Szpitala Klinicznego Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

Adres: dr n. med. Krzysztof Kaczmarek, Klinika Elektrokardiologii, Centrum Kliniczno-Dydaktyczne Centralnego Szpitala Klinicznego Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, e-mail: medkrzych@yahoo.es

Stymulacja modulująca kurczliwość mięśnia sercowego to nowa technologia z zakresu elektrokardiologii zabiegowej. W aktualnych wytycznych dotyczących leczenia niewydolności serca jest ona wskazywana jako terapia uzupełniająca. Korzyść z leczenia tą metodą odnoszą pacjenci z niewydolnością serca i niezaburzonym przewodzeniem komorowym.

Wprowadzenie

Niewydolność serca dotyka ponad 1% populacji społeczeństw rozwiniętych. Chociaż prowadzi się złożoną i nowoczesną farmakoterapię, rokowanie w zaawansowanej niewydolności serca jest bardzo poważne, często porównywane z rokowaniem u pacjentów onkologicznych.1

Leczenie chorych z niewydolnością serca opiera się głównie na farmakoterapii. Mimo to w ostatnich trzech dekadach coraz powszechniej stosowane są u tych pacjentów wszczepialne urządzenia kardiologiczne.2,3 Pierwszym przełomowym momentem było wprowadzenie do rutynowego leczenia części chorych z niewydolnością serca wszczepialnych kardiowerterów-defibrylatorów (ICD – implantable cardioverter-defibrillator).4 ICD z założenia nie są formą leczenia niewydolności serca per se, tylko chronią przed zgonem z powodu złośliwej arytmii komorowej. Jednak postęp technologiczny spowodował, że obecnie ICD zawiera w sobie również zaawansowany kardiostymulator, co w pewnym zakresie może korygować zaburzenia automatyzmu i przewodzenia układu bodźcoprzewodzącego serca, a dzięki temu wspomagać klasyczne leczenie niewydolności serca.

Rozbudowaniem koncepcji stymulacji u chorych z niewydolnością serca jest terapia resynchronizująca (CRT – cardiac resynchronization therapy). Układy CRT są zaopatrzone w dodatkową elektrodę stymulującą, która u chorych z istotnym upośledzeniem przewodzenia między- i/lub śródkomorowego (zwykle blokiem lewej odnogi pęczka Hisa) służy do elektrycznego pobudzania lewej komory serca. Klasyczna stymulacja antybradyarytmiczna poprawia chronotropizm i/lub odtwarza stosowną sekwencję przedsionkowo-komorową, natomiast CRT dodatkowo pozwala na uzyskanie elektrycznej i mechanicznej synchronii między- i wewnątrzkomorowej. Systematycznie prowadzone badania naukowe udowodniły, że CRT nie tylko poprawia wskaźniki wydolności serca, ale też wpływa korzystnie na przeżycie chorych z objawową zaawansowaną skurczową niewydolnością serca i blokiem lewej odnogi pęczka Hisa.5 Natomiast u chorych z prawidłowym przewodzeniem między- i/lub śródkomorowym, a więc wąskimi zespołami QRS, CRT nie przynosi poprawy i jest przeciwwskazana.6

W toku badań ostatniej dekady pojawiła się technologia z zakresu elektrokardiologii zabiegowej – stymulacja modulująca kurczliwość mięśnia sercowego (CCM – cardiac contractility modulation), korzystna u pacjentów z niewydolnością serca i niezaburz...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Elektrostymulacja serca

W praktyce klinicznej do końca XX w. stymulacja serca była powszechnie używana w celu pobudzania mięśnia sercowego za pomocą prądu elektrycznego. [...]

Zarys cytofizjologii skurczu kardiomiocytów

Skurcz kardiomiocytów wynika z interakcji chemicznej między głównymi składowymi sarkomerów: aktyną i miozyną. N-końcowe domeny motoryczne miozyny łączą się z miejscami [...]

Molekularny mechanizm działania stymulacji typu CCM

Przeprowadzono wiele badań podstawowych nad wpływem stymulacji typu CCM na ekspresję genów białek kluczowych dla regulacji skurczu kardiomiocytów. Imai i wsp. [...]

Efekty kliniczne stymulacji typu CCM

Pierwsze informacje o korzystnym wpływie stymulacji typu CCM na kurczliwość mięśnia sercowego pojawiły się na początku trzeciego tysiąclecia. W badaniach eksperymentalnych [...]

Ograniczenia stymulacji typu CCM

Stymulacja typu CCM została uwzględniona w opinii ekspertów European Heart Rhythm Association (EHRA) dotyczącej nowoczesnych urządzeń stosowanych w niewydolności serca.2 W [...]

Podsumowanie

Stymulacja typu CCM może stanowić leczenie uzupełniające niewydolności serca. Podstawy patofizjologiczne skuteczności tej terapii opierają się na remodelingu kardiomiocytów wywołanym przez [...]

Do góry