Stymulacja modulująca kurczliwość mięśnia sercowego to nowa technologia z zakresu elektrokardiologii zabiegowej. W aktualnych wytycznych dotyczących leczenia niewydolności serca jest ona wskazywana jako terapia uzupełniająca. Korzyść z leczenia tą metodą odnoszą pacjenci z niewydolnością serca i niezaburzonym przewodzeniem komorowym.

Wprowadzenie

Niewydolność serca dotyka ponad 1% populacji społeczeństw rozwiniętych. Chociaż prowadzi się złożoną i nowoczesną farmakoterapię, rokowanie w zaawansowanej niewydolności serca jest bardzo poważne, często porównywane z rokowaniem u pacjentów onkologicznych.¹

Leczenie chorych z niewydolnością serca opiera się głównie na farmakoterapii. Mimo to w ostatnich trzech dekadach coraz powszechniej stosowane są u tych pacjentów wszczepialne urządzenia kardiologiczne.^2,3 Pierwszym przełomowym momentem było wprowadzenie do rutynowego leczenia części chorych z niewydolnością serca wszczepialnych kardiowerterów-defibrylatorów (ICD – implantable cardioverter-defibrillator).⁴ ICD z założenia nie są formą leczenia niewydolności serca per se, tylko chronią przed zgonem z powodu złośliwej arytmii komorowej. Jednak postęp technologiczny spowodował, że obecnie ICD zawiera w sobie również zaawansowany kardiostymulator, co w pewnym zakresie może korygować zaburzenia automatyzmu i przewodzenia układu bodźcoprzewodzącego serca, a dzięki temu wspomagać klasyczne leczenie niewydolności serca.

Rozbudowaniem koncepcji stymulacji u chorych z niewydolnością serca jest terapia resynchronizująca (CRT – cardiac resynchronization therapy). Układy CRT są zaopatrzone w dodatkową elektrodę stymulującą, która u chorych z istotnym upośledzeniem przewodzenia między- i/lub śródkomorowego (zwykle blokiem lewej odnogi pęczka Hisa) służy do elektrycznego pobudzania lewej komory serca. Klasyczna stymulacja antybradyarytmiczna poprawia chronotropizm i/lub odtwarza stosowną sekwencję przedsionkowo-komorową, natomiast CRT dodatkowo pozwala na uzyskanie elektrycznej i mechanicznej synchronii między- i wewnątrzkomorowej. Systematycznie prowadzone badania naukowe udowodniły, że CRT nie tylko poprawia wskaźniki wydolności serca, ale też wpływa korzystnie na przeżycie chorych z objawową zaawansowaną skurczową niewydolnością serca i blokiem lewej odnogi pęczka Hisa.⁵ Natomiast u chorych z prawidłowym przewodzeniem między- i/lub śródkomorowym, a więc wąskimi zespołami QRS, CRT nie przynosi poprawy i jest przeciwwskazana.⁶

W toku badań ostatniej dekady pojawiła się technologia z zakresu elektrokardiologii zabiegowej – stymulacja modulująca kurczliwość mięśnia sercowego (CCM – cardiac contractility modulation), korzystna u pacjentów z niewydolnością serca i niezaburz...