Choroby cywilizacyjne są najczęstszymi przyczynami zgonów w krajach rozwiniętych. Są one ściśle powiązane z nieodpowiednim stylem życia, a jednym z najczęstszych tego skutków jest dyslipidemia. Podstawą leczenia zaburzeń lipidowych jest modyfikacja ryzykownych zachowań pacjenta. Artykuł przedstawia najważniejsze interwencje w zakresie stylu życia, które mają wpływ na optymalizację lipidogramu.

Wprowadzenie

Choroby cywilizacyjne są obecnie najczęstszymi przyczynami zgonów w krajach rozwiniętych. Choroby te są głównie powodowane przez długotrwałe zaniedbania w zakresie stylu życia. To właśnie brak aktywności fizycznej, nieprawidłowe nawyki żywieniowe, palenie tytoniu oraz nadużywanie alkoholu są najważniejszymi modyfikowalnymi czynnikami ryzyka. Wykazano, że osoby prowadzące tak zwany niehigieniczny tryb życia, związany z wymienionymi czynnikami ryzyka, umierają częściej z powodu chorób układu krążenia czy nowotworowych, ale też w wyniku innych chorób przewlekłych.

Naturalną konsekwencją nieprawidłowego stylu życia jest wystąpienie dyslipidemii, która ma zasadniczy wpływ na rozwój chorób sercowo-naczyniowych. Jest ona na tyle palącym problemem w nowoczesnej kardiologii, że eksperci European Society of Cardiology (ESC) przygotowali dokument poświęcony wyłącznie leczeniu zaburzeń lipidowych (2016 ESC/EAS Guidelines for the Management of Dyslipidaemias).¹ W chwili publikacji tych wytycznych szczególną uwagę zwracała tabela 5, która przedstawiała rodzaje zalecanych interwencji u pacjentów w różnych grupach ryzyka. Wynikało z niej, że na przykład u osoby z grupy małego ryzyka sercowo-naczyniowego z osoczowym stężeniem frakcji LDL wynoszącym 188 mg/dl nie zaleca się podejmowania żadnego działania w zakresie modyfikacji stylu życia. Kłóci się to z aktualnym stanem wiedzy na temat aterogenezy, wiadomo bowiem, że liczy się nie tyle przygodne duże stężenie cholesterolu całkowitego (TC) i frakcji LDL, ale także czas ekspozycji na nie. Projektowanie terapii (w tym leczenia behawioralnego) na podstawie tak skonstruowanych wytycznych przyspieszyłoby procesy miażdżycowe, a to z kolei przyczyniałoby się do konieczności wcześniejszego włączenia farmakoterapii.

W dniu 24 kwietnia 2017 roku, czyli ponad 9 miesięcy po publikacji wytycznych, na stronie ECS pojawiło się sprostowanie dotyczące tego przekazu. Niestety na stronach Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego (PTK) do dnia pisania tego artykułu nie ukazała się informacja o sprostowaniu.² Sprostowanie zakłada ujednolicenie strategii postępowania w dyslipidemii z wcześniejszymi wytycznymi ESC dotyczącymi prewencji w chorobach sercowo-naczyniowych. Zgodnie z aktualnymi wytycznymi zaleca się bowiem na każdym etapie leczenia dyslipidemii interwencję w zakresie medycyny stylu życia.