Poniższy artykuł przedstawia aktualne poglądy na patofizjologię izolowanego skurczowego nadciśnienia tętniczego u młodych osób, jego znaczenie rokownicze w świetle badań obserwacyjnych oraz algorytmy postępowania w tej grupie pacjentów.

Wprowadzenie

Izolowane skurczowe nadciśnienie tętnicze (ISNT) stanowi swoistą odrębną jednostkę patofizjologiczną. Definiowane jest jako ciśnienie tętnicze skurczowe ≥140 mmHg, przy jednoczesnym ciśnieniu rozkurczowym <90 mmHg.¹

O ile zjawisko ISNT jest dobrze poznane w grupie osób w wieku podeszłym – nie tylko w aspekcie rozpowszechnienia, ale także znaczenia rokowniczego – o tyle w ostatnich latach ten fenotyp nadciśnienia budzi coraz większe zainteresowanie w grupie młodzieży i młodych dorosłych. Rokowanie i znaczenie prognostyczne ISNT u młodych osób są niejasne, a sama patofizjologia jest złożona.

Obecnie w piśmiennictwie ścierają się dwa poglądy na temat znaczenia zjawiska ISNT u młodych osób. Z jednej strony ISNT jest obserwowane u pacjentów z czynnikami ryzyka, zwłaszcza z nadwagą i otyłością, a dominującym patomechanizmem w tej grupie jest wzrost pojemności wyrzutowej, przy niepodwyższonym (jeszcze) oporze naczyń obwodowych. Dlatego ISNT może być postrzegane jako wczesne stadium naturalnej historii nadciśnienia tętniczego pierwotnego, związane ze zwiększonym odległym ryzykiem powikłań.^2,3

Według innych badaczy ISNT jest zjawiskiem fizjologicznym w układzie krążenia, a w wybranej grupie osób w pełni zdrowych wysokie ciśnienie skurczowe na tętnicy ramiennej odzwierciedla znaczne wzmocnienie fali tętna warunkowane dużą elastycznością naczyń.^4,5 Rozwój metod nieinwazyjnego pomiaru ciśnienia centralnego pozwolił na ukucie terminu „rzekome nadciśnienie” dla ISNT w tej populacji,⁴ które nie ma znaczenia klinicznego w aspekcie rokowania i może być zjawiskiem czasowym, niewymagającym leczenia.⁶

Poniższy artykuł przedstawia aktualne poglądy na patofizjologię zjawiska ISNT u młodych osób, jego znaczenie rokownicze w świetle badań obserwacyjnych oraz algorytmy postępowania w tej grupie.

Patofizjologia zjawiska izolowanego skurczowego nadciśnienia tętniczego

Ciśnienie niezbędne do przepływu krwi przez łożysko naczyniowe jest generowane przez pracę serca jako pompy (charakteryzowane przez pojemność minutową, będącą iloczynem objętości wyrzutowej lewej komory oraz częstości rytmu serca) oraz napięcie naczyń tętniczych (całkowity opór obwodowy).

Warto podkreślić, że ciśnienie tętnicze krwi (CTK) jest mierzalnym efektem końcowym złożonej interakcji czynników, które kontrolują objętość płynów wewnątrznaczyniowych, pojemność minutową serca, średnicę i napięcie naczyń krwionośnych. Żaden z ty...