Transplantacja serca jest uznaną metodą leczenia skrajnie ciężkiej niewydolności serca. Zwiększająca się liczba chorych z tym schorzeniem przy ograniczonej liczbie przeszczepień spowodowała intensywny rozwój alternatywnych metod leczenia, przede wszystkim mechanicznego wspomagania serca. Obecnie na całym świecie wszczepia się rocznie kilka tysięcy pomp wspomagających pracę lewej komory i liczba ta stale rośnie, co stwarza nowe wyzwania, by zapewnić chorym z implantowanym urządzeniem właściwą opiekę również w warunkach ambulatoryjnych.

We wspomaganiu długoterminowym w ponad 95% wykorzystywane są obecnie systemy mechanicznego wspomagania krążenia z przepływem ciągłym. W ostatnich latach spośród tych urządzeń najczęściej wszczepianymi pompami są pompy odśrodkowe (centryfugalne) HeartMate 3 (HM3) i HeartWare (HW)¹. Wcześniej stosowana była również pompa osiowa HeartMate².

Konstrukcja i zasady działania pomp odśrodkowych o ciągłym przepływie

Ze względu na budowę i sposób umieszczenia wirnika pompy dzielimy na osiowe (starszego typu) i odśrodkowe – centryfugalne (obecnie najczęściej stosowane).

Pompa składa się z części napływowej, wirnika i części odpływowej. Mocowana jest przez wycięcie małego fragmentu mięśnia serca częścią napływową w koniuszku lewej komory. Elementem odpowiedzialnym za nadanie przepływu jest wirnik. Wirnik ten ma kształt krążka, który przez ruch obrotowy wytwarza podciśnienie, wspomagając napływ do pompy, a jednocześnie wytwarzając ciśnienie dodatnie w części wypływowej, która znajduje się w części zewnętrznej, bocznej komory wirnika pompy. Krew w wyniku ruchu obrotowego wirnika wypychana jest na zewnątrz przez część wypływową do graftu naczyniowego. Graft jest mocowany szwami najczęściej do aorty wstępującej (ryc. 1 i 2). Pompa HeartWare ma łożysko hydrodynamiczne, dzięki czemu krążek wirnika znajduje się w obszarze oddziaływania pola magnetycznego. W systemie HeartMate 3 wirnik zawieszony jest w polu magnetycznym, nie ma łożysk i nie opiera się bezpośrednio na elementach strukturalnych pompy. Dzięki takiej konstrukcji zostaje eliminowane tarcie i wytwarzanie ciepła, które mogłyby mieć negatywny wpływ na elementy morfotyczne krwi i sprzyjać tworzeniu materiału zatorowego. Inaczej jest w pompie wcześniejszej generacji HeartMate 2 (HM2). Jest to pompa osiowa, umieszczana w trakcie operacji poza workiem osierdziowym w specjalnie wytworzonej kieszeni pod mostkiem, w nadbrzuszu. Wirnik porusza się w podłużnej komorze, której końce są częściami napływową i wypływową. Wirnik nie jest zawieszony elektromagnetycznie, ale opiera się o rubinowe i ceramiczne elementy konstrukcji pompy. Kaniula napływowa przymocowana szwami do koniuszka lewej komory łączy się pod kątem 90 stopni z komorą wirnika. Tak jak w innych omawianych pompach krew wypływa z pompy przez graft do aorty. Pompa generuje przepływ ciągły na stałym zadanym poziomie obrotów.