Stan przedegzaminacyjny

Leczenie rewaskularyzacyjne – prowadzenie pacjenta w świetle najnowszych wytycznych

lek. Michał Kowara1,2
prof. dr hab. n. med. Marcin Grabowski1

1I Katedra i Klinika Kardiologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego

2Katedra i Zakład Fizjologii Doświadczalnej i Klinicznej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego

Adres do korespondencji: prof. dr hab. n. med. Marcin Grabowski, I Katedra i Klinika Kardiologii

Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego

ul. Banacha 1A, 02-097 Warszawa; e-mail: marcin.grabowski@wum.edu.pl

  • W artykule przedstawiono zarys postępowania u chorych kwalifikowanych do leczenia rewaskularyzacyjnego na podstawie wytycznych European Society of Cardiology z 2018 roku
  • Celem opracowania nie było omówienie wytycznych, ale przedstawienie sekwencyjnego schematu postępowania u chorych poddawanych rewaskularyzacji – od kwalifikacji po aspekty proceduralne

Powstawanie blaszek miażdżycowych to proces immanentnie związany z degeneracją naczyń krwionośnych, a zmiany prekursorowe miażdżycy, takie jak pogrubienie błony wewnętrznej bądź infiltracja proliferujących komórek mięśniówki gładkiej, wykrywane są nawet u dzieci w okresie perinatalnym1,2. Choroba niedokrwienna serca będąca klinicznym objawem miażdżycy stanowi jedną z głównych przyczyn zgonów na świecie. Według danych Światowej Organizacji Zdrowia zgony spowodowane chorobą niedokrwienną serca stanowią 42% wszystkich zgonów spowodowanych chorobami układu sercowo-naczyniowego, a te z kolei są pierwszą przyczyną śmiertelności w skali globalnej (17,9 miliona osób rocznie, 31% wszystkich zgonów)3. Dlatego niezwykle istotną kwestią pozostaje optymalne prowadzenie pacjentów z chorobą niedokrwienną serca przy założeniu, że kluczową metodą leczenia tej choroby – obok farmakoterapii i modyfikacji stylu życia – pozostaje leczenie rewaskularyzacyjne wewnątrznaczyniowe (angioplastyka zmian miażdżycowych w tętnicach wieńcowych z implantacją stentu) oraz operacyjne (pomostowanie tętnic wieńcowych; CABG – coronary artery bypass grafting). Celami terapii są poprawa rokowania i maksymalne możliwe ograniczenie objawów klinicznych.

Trzeba zwrócić uwagę, że dany pacjent znajduje się w konkretnym momencie rozwoju zmian miażdżycowych w łożysku tętnic wieńcowych i terapia powinna być jak najlepiej do tego momentu dostosowana. Należy jednak przewidywać, że blaszki miażdżycowe w tętnicach wieńcowych pacjenta będą z biegiem czasu ulegać dalszej progresji, prowadząc do rozwoju ostrych powikłań (takich jak zawał serca) lub postępującej przewlekłej niewydolności serca. Dlatego też zaniedbanie bądź opóźnienie leczenia może tak zwiększyć stopień zaawansowania zmian (współistniejący z występowaniem powikłań), że efektywna terapia ukierunkowana na poprawę rokowania nie będzie już wtedy możliwa. Z tego powodu prowadzenie pacjentów i moment podjęcia decyzji o zastosowaniu leczenia rewaskularyzacyjnego są kwestiami newralgicznymi. Niezwykle cenną wskazówką pomocną w realizacji tego trudnego zadania są wytyczne European Society of Cardiology (ESC) dotyczące rewaskularyzacji mięśnia sercowego z 2018 roku4.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Przyczynek do rozważań o rewaskularyzacji

Początkowym etapem postępowania z pacjentem z chorobą niedokrwienną serca po wstępnym rozpoznaniu choroby i stratyfikacji ryzyka jest odpowiedź na pytanie, czy [...]

Podjęcie decyzji o rewaskularyzacji

Kolejnym etapem postępowania jest podjęcie decyzji dotyczącej rewaskularyzacji przy zachowaniu szacunku dla autonomii chorego i po uzyskaniu jego świadomej zgody. Trzeba [...]

Rewaskularyzacja u pacjentów ze stabilną chorobą wieńcową

Rewaskularyzacja u pacjentów z ostrym zespołem wieńcowym

Szczególne sytuacje mające wpływ na decyzję o rewaskularyzacji i postępowanie z pacjentem

W praktyce klinicznej występują pewne szczególne sytuacje skłaniające do modyfikacji postępowania z chorym, np. choroby współistniejące, konieczność ponownej rewaskularyzacji. W tabeli [...]

Aspekty proceduralne PCI i CABG

Leczenie przeciwzakrzepowe

Pacjenci poddawani rewaskularyzacji tętnic wieńcowych wymagają leczenia przeciwzakrzepowego. Dotyczy to szczególnie chorych poddawanych angioplastyce tętnic wieńcowych z implantacją stentu; w tej [...]

Podsumowanie

W niniejszej pracy przedstawiono zarys postępowania u chorych kwalifikowanych do leczenia rewaskularyzacyjnego na podstawie wytycznych ESC z 2018 roku. Celem opracowania [...]

Do góry