Wszczepienie stymulatora serca, kardiowertera-defibrylatora lub układu do stymulacji resynchronizującej zwykle nie wymaga modyfikacji farmakoterapii. Pewne zmiany są konieczne w okresie okołoimplantacyjnym i dotyczą profilaktyki infekcji za pomocą pojedynczej dawki antybiotyku. Samo wszczepienie nie wymaga korekty przewlekłego leczenia przeciwkrzepliwego antagonistami witaminy K (VKA – vitamin K antagonist). W przypadku doustnych bezpośrednich inhibitorów czynników krzepnięcia (DOAC – direct oral anticoagulant) krótkotrwałe wstrzymanie terapii w okresie okołozabiegowym wydaje się uzasadnione. Urządzenia wszczepialne pozwalają na bezpieczniejsze stosowanie farmakoterapii, w tym osiągnięcie docelowych dawek leków zalecanych w rekomendacjach. Dotyczy to zwłaszcza leków β-adrenolitycznych (LBA). Wszczepione urządzenia pozwalają także na modyfikację leczenia antyarytmicznego. Bardzo ważne po wszczepieniu układów do elektroterapii serca jest monitorowanie stosowania się pacjentów do zaleceń w zakresie farmakoterapii.

Omówienie

Leczenie przy użyciu kardiologicznych elektronicznych urządzeń wszczepialnych (CIED – cardiac implantable electronic devices) – stymulatorów serca (PM – pacemaker), kardiowerterów-defibrylatorów (ICD – implantable cardioverter-defibrillator) i układów do stymulacji resynchronizującej (CRT – cardiac resynchronization therapy) stało się tak powszechne, że lekarze niemal każdej specjalności spotykają się z co najmniej kilkoma poddanymi takiej interwencji osobami w ciągu roku. Wzajemne interakcje między wszczepionym systemem, stanem klinicznym chorego i stosowaną farmakoterapią są tak wielorakie, że optymalizacja opieki nad pacjentem z CIED może być, w pojedynczych przypadkach, dosyć trudna i wymagać doskonałej znajomości algorytmów poszczególnych funkcji programu urządzenia z uwzględnieniem rozwiązań stosowanych przez różnych producentów w różnorodnych modelach. Należy jednak przyjąć do wiadomości, że chory po wszczepieniu układu do elektroterapii serca jest „bezpieczniejszy” pod kątem farmakoterapii – układ pozwala na zwiększenie dawki niektórych leków w celu osiągnięcia optymalnego efektu klinicznego, łagodzi skutki działań niepożądanych, szczególnie jatrogennej bradykardii.