Przezcewnikowa implantacja zastawki aortalnej (TAVI – transcatheter aortic valve implantation) stanowi małoinwazyjną alternatywę dla chirurgicznej wymiany zastawki aortalnej (SAVR – surgical aortic valve implantation) u chorych z ciężką objawową stenozą aortalną¹. Zabieg wykonywany jest najczęściej z dostępu przez tętnicę udową wspólną, coraz częściej w znieczuleniu miejscowym, bez konieczności sternotomii czy stosowania krążenia pozaustrojowego.

Podobnie jak w przypadku operacji kardiochirugicznej podczas TAVI może dojść do uruchomienia materiału zatorowego ze zwapniałej zastawki aortalnej lub łuku aorty, który może stać się przyczyną udaru mózgu. Częstość występowania powikłań neurologicznych po TAVI w obserwacji 30-dniowej wynosi 3-6%^2-4, z czego do większości zdarzeń dochodzi w okresie okołozabiegowym. W celu uniknięcia tego typu powikłań stosuje się systemy do protekcji neurologicznej wychwytujące lub odbijające unoszony z prądem krwi materiał. National Institute for Health and Care Excellence (NICE), organ doradczy dla towarzystw naukowych w Anglii, Walii, Szkocji i Irlandii Północnej, jako pierwszy wydał rekomendacje dotyczące protekcji neurologicznej podczas zabiegów TAVI.

Główne punkty rekomendacji NICE

1. Zakładanie przezskórnych systemów do protekcji neurologicznej mających zabezpieczać przed udarem niedokrwiennym mózgu podczas TAVI nie budzi większych obaw dotyczących bezpieczeństwa innych niż związane z procedurą, jednak dowody na skuteczność zapobiegania udarowi związanemu z TAVI nie są jednoznaczne, dlatego ta procedura powinna być stosowana tylko pod warunkiem specjalnych ustaleń (dotyczących gromadzenia danych na temat metod wykorzystujących urządzenia w przypadku interwencji o niejednoznacznym statusie bezpieczeństwa procedury – przyp. autora).
2. Klinicyści, którzy chcą użyć przezskórnych systemów do protekcji neurologicznej mających zabezpieczać przed udarem niedokrwiennym mózgu podczas TAVI, powinni:
   • poinformować kierownictwo kliniczne w National Health Service (NHS)
   • upewnić się, że pacjenci i ich opiekunowie rozumieją bezpieczeństwo i skuteczność procedury, a także rozwiać wszelkie wątpliwości na ich temat; muszą przekazać im jasne informacje na piśmie w celu wspierania wspólnego podejmowania decyzji. Ponadto zalecane jest wykorzystanie „Informacji dla pacjentów” NICE.
3. Dane wszystkich pacjentów należy wpisać do rejestru UK TAVI.
4. Wybór pacjentów do tej procedury powinien być dokonywany przez ten sam zespół interdyscyplinarny, który kwalifikuje do TAVI.
5. Ta procedura powinna być wykonywana tylko w specjalistycznych ośrodkach i tylko przez lekarzy oraz zespoły ze specjalnym przeszkoleniem i doświadczeniem w złożonych interwencjach wewnątrznaczyniowych. Ośrodki, w których wykorzystuje się tę procedurę, powinny mieć wsparcie zarówno kardiochirurgiczne, jak i w zakresie chirurgii naczyniowej w razie wystąpienia powikłań i konieczności ich dalszego leczenia.
6. NICE zachęca do dalszych badań nad przezskórnymi systemami do protekcji neurologicznej mającymi zabezpieczać przed udarem niedokrwiennym mózgu podczas TAVI; badania powinny obejmować szczegółowe informacje na temat wyboru pacjenta i stratyfikacji ryzyka udaru związanego z TAVI.