Migotanie przedsionków – kiedy rozpocząć diagnostykę i u kogo wdrożyć leczenie
dr hab. n. med. Wiktoria Wojciechowska
dr hab. n. med. Agnieszka Olszanecka
prof. dr hab. n. med. Danuta Czarnecka
- Migotanie przedsionków 5-krotnie zwiększa ryzyko wystąpienia udaru mózgu i jest rozpoznawane aż u 20-30% pacjentów po przebytym epizodzie niedokrwiennym mózgu
- Każdy chory z pierwszym w życiu udokumentowanym migotaniem przedsionków wymaga przeprowadzenia diagnostyki w celu ustalenia przyczyny arytmii i zaplanowania strategii postępowania
Migotanie przedsionków (AF – atrial fibrillation) jest najczęściej spotykaną arytmią serca, a jej rozpowszechnienie wzrasta z wiekiem. Jeśli AF dotyczy około 4% osób >60 roku życia, to odsetek ten wzrasta do 8% wśród osób po 80 roku życia. U około 25% osób po 40 roku życia pojawi się w przyszłości AF1. Migotanie przedsionków znacznie częściej pojawia się u mężczyzn niż u kobiet, a pierwszy epizod migotania występuje o dekadę później u kobiet.
W 10-15% przypadków AF występuje bez innych dodatkowych chorób układu krążenia, jednak najczęściej arytmia jest rozpoznawana u pacjentów ze stanami takimi jak: nadciśnienie tętnicze, niewydolność serca, choroba wieńcowa, wady zastawkowe, otyłość, cukrzyca, przewlekła obturacyjna choroba płuc czy przewlekła choroba nerek (CKD – chronic kidney disease)2. Do występowania arytmii mogą predysponować również: zespół bezdechu podczas snu, choroby tarczycy, nadmierne spożywanie alkoholu czy nałóg palenia tytoniu oraz intensywny wysiłek fizyczny.
Szeroki zakres stanów chorobowych i czynników ryzyka wystąpienia migotania przedsionków wskazuje na konieczność uwzględniania tej arytmii nadkomorowej w postępowaniu diagnostycznym z uwagi na brzemienne w skutki powikłania, do których AF może prowadzić. Migotanie przedsionków jest arytmią podstępną, którą pacjenci nie zawsze odczuwają. W najnowszym ogólnopolskim badaniu epidemiologicznym Non-invasive Monitoring for Early Detection of Atrial Fibrillation (NOMED-AF), którym objęto ponad 3000 osób <65 roku życia, częstość występowania migotania przedsionków okazała się bardzo wysoka – około 23%. W tej grupie aż 41% zupełnie nie odczuwało arytmii. Było to badanie, w którym zastosowano nowatorską metodę monitorowania zapisu elektrokardiograficznego.
Skutkiem patofizjologicznych i patomorfologicznych zmian w mięśniu sercowym w przebiegu migotania przedsionków jest powstanie materiału zatorowego, głównie w uszku lewego przedsionka, czego konsekwencją jest zatorowość obwodowa z jej najgroźniejszą postacią, jaką jest udar niedokrwienny mózgu. Migotanie przedsionków 5-krotnie zwiększa ryzyko wystąpienia udaru mózgu i jest rozpoznawane aż u 20-30% pacjentów po przebytym epizodzie niedokrwiennym mózgu. Należy jednak podkreślić, że ryzyko udaru nie wynika wyłącznie z migotania przedsionków per se, wzrasta ono bowiem znacząco przy współistnieniu innych chorób sercowo-naczyniowych i z wiekiem.
