Psychologiczne aspekty zatorowości płucnej

Wiedza dotycząca żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej oraz związanej z nią zatorowości płucnej jest obecnie coraz bardziej dostępna, także dla pacjentów. Oprócz opracowań poświęconych zagadnieniom stricte medycznym pojawiają się artykuły naukowe dotyczące psychologicznych aspektów tej choroby, oparte m.in. na jakościowej analizie wypowiedzi chorych po przebytym zatorze płucnym. Pacjenci wspominają to doświadczenie jako coś, co pojawia się znienacka, zaskakuje swoją siłą, prowadzi do katastrofalnych skutków i może się powtórzyć, jednak trudno się na to przygotować. Pozostawia po sobie przerażenie i lęk, ponieważ wiąże się z balansowaniem na granicy życia i śmierci. Wspomnienie tego epizodu może pojawiać się w snach, przypominając o jego sile. Wielu chorych skarży się także na brak wystarczającej wiedzy dotyczącej przyczyn choroby i niepewność co do jej przebiegu.

Paradoksalnie wiedza o chorobie – w kontekście psychologicznym – może się również wiązać z negatywnymi konsekwencjami. Dzieje się tak w przypadku, gdy ciężar diagnozy okazuje się nie do uniesienia, co może wynikać np. z braku właściwego wsparcia. Czasami osoby towarzyszące choremu nie znajdują słów pocieszenia i wolą odsunąć się od niego. Zdarza się, że choroba stanowi przyczynę decyzji o rozstaniu.

Istnieje jednak inne podejście do poważnej, przewlekłej, a nawet śmiertelnej choroby. W tym wypadku wiedza na jej temat, czyli diagnoza medyczna, powoli zadomawia się w świadomości i umyśle chorego. Wraz ze zwiększającą się świadomością zaczyna on szukać przyczyny swojego stanu i sposobów radzenia sobie z sytuacją, w której się znalazł, tak by nie stracić poczucia kontroli nad sobą i swoim życiem.

W zatorowości płucnej, mimo stale prowadzonych badań oraz licznych informacji na temat tej choroby, istnieje także pewien zakres niewiedzy, wobec którego bezsilny staje zarówno pacjent, jak i lekarz. Zdarza się, że chory zmaga się z pytaniem, na które nie zawsze można udzielić precyzyjnej odpowiedzi: dlaczego choroba dotknęła właśnie jego? Trudno powiedzieć, czy w tej sytuacji przekonanie pacjenta, że nie przyczynił się świadomie do swojej choroby, przynosi ulgę, czy stanowi dodatkowe obciążenie.

W piśmiennictwie dotyczącym psychologicznych aspektów zatorowości płucnej szczególnie często powtarza się kilka zagadnień. Dotyczą one jakości życia osób z tą chorobą i zagrożenia rozwojem zespołu stresu pourazowego (PTSD – posttraumatic stress di...