Echokardiograficzna ocena budowy i funkcji hemodynamicznej lewego przedsionka
Część I. Parametry planimetryczne i wolumetryczne

prof. dr hab. n. med. Tomasz Zapolski

prof. dr hab. n. med. Andrzej Wysokiński

Katedra i Klinika Kardiologii, Uniwersytet Medyczny w Lublinie

Adres do korespondencji:

prof. dr hab. n. med. Tomasz Zapolski

Katedra i Klinika Kardiologii

Uniwersytet Medyczny w Lublinie

ul. Jaczewskiego 8

20-950 Lublin

e-mail: zapolia@wp.pl

  • Czynniki determinujące wielkość lewego przedsionka (LA)
  • Ocena czynności LA – parametry planimetryczne i objętościowe
  • Znaczenie rokownicze parametrów wolumetrycznych LA

Główną mechaniczną funkcją lewego przedsionka (LA – left atrium) jest ułatwianie i modulowanie napełniania lewej komory (LV – left ventricle) krwią powracającą z płuc. Odbywa się to podczas skurczu LV – w tym wypadku LA stanowi niejako rezerwuar dla napływu krwi z żył płucnych (PV – pulmonary vein), następnie służy jako kanał podczas wczesnego rozkurczu LV, przenoszący krew zmagazynowaną w LA do LV, by na koniec jako pompa wspomagająca poprawić końcoworozkurczowe napełnianie LV.

Chociaż wykazano, że ocena LA jest bardzo przydatna w licznych chorobach sercowo-naczyniowych, okazuje się ona złożona z wielu powodów1:

  • dla obliczeń geometrycznych kształt LA nie jest tak prosty jak LV ze względu na obecność uszka LA (LAA – LA appendage), ujść czterech PV oraz przegrody międzyprzedsionkowej, niejednokrotnie wiotkiej lub uwypuklającej się tętniakowato w stronę jednego z przedsionków
  • wielkość LA zmienia się w trakcie cyklu pracy serca, a zatem gdy wymagane jest precyzyjne oszacowanie zmian wymiarów, konieczne jest dokonywanie pomiarów adekwatne do okresu cyklu pracy LA
  • żadna inna technika obrazowania, z wyjątkiem echokardiografii, nie może być stosowana jako złoty standard oceny dynamicznych zmian LA; chociaż rezonans magnetyczny serca (CMR – cardiac magnetic resonance imaging) zapewnia odpowiednią rozdzielczość przestrzenną, próbkowanie czasowe jest niewystarczające do oceny częstych zmian wymiarów, zwłaszcza gdy występują nieregularne i szybkie rytmy, w tym migotanie przedsionków (AF – atrial fibrillation)
  • ocena ciśnienia LA (LAP – LA pressure), fundamentalna dla określenia ważnych parametrów funkcjonalnych (tj. podatności, sprężystości), jest inwazyjna i trudna technicznie; ponadto LAP jest tylko częściowo determinowane przez wewnętrzną funkcję LA, ponieważ czynność LV i stan objętości mają na nią istotny wpływ.

Podstawowe informacje dotyczące wymiarów planimetrycznych oraz wolumetrycznych LA, a także wskaźniki hemodynamiczne można uzyskać, opierając się na prostym obrazowaniu dwuwymiarowym z zastosowaniem opcji M-mode. Echokardiografia dopplerowska, obejmująca najnowsze osiągnięcia, takie jak tkankowa echokardiografia dopplerowska (TDI – tissue Doppler imaging), echokardiografia trójwymiarowa (3D – three dimensional echocardiography) i techniki oceny odkształcania mięśnia sercowego, stanowią bardziej rozbudowany zestaw narzędzi do analizy strukturalnej i czynnościowej LA. Dostarczają one ważnych parametrów przydatnych do interwencji terapeutycznych, monitorowania chorego, a także o znaczeniu predykcyjnym dla rokowania w wielu różnych chorobach sercowo-naczyniowych1.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Wielkość lewego przedsionka i czynniki ją determinujące

Wielkość LA jest uzależniona od wielu różnorodnych czynników. Spośród nich podstawowa, a zarazem niezależna od współistniejącej patologii, jest wielkość organizmu i [...]

Fizjologia czynności lewego przedsionka

Czynność LA w cyklu serca można podzielić na trzy zasadnicze fazy12. W czasie skurczu LV oraz okresu rozkurczu izowolumetrycznego LA stanowi [...]

Ocena czynności lewego przedsionka

W ocenie hemodynamicznej czynności LA kluczowe znaczenie mają parametry planimetryczne stanowiące bazę dla kalkulacji jego wskaźników objętościowych. Wielkość LA może być [...]

Znaczenie rokownicze parametrów wolumetrycznych lewego przedsionka

Już badania Framingham wykazały, że większy wymiar przednio-tylny LA koreluje istotnie z występowaniem AF31. Jednak jak dowiodły dalsze analizy, ze względu [...]

Podsumowanie

Ocena ilościowa wielkości LA jest jedną z obowiązkowych pozycji, które należy uwzględnić we wnioskach z każdego badania echokardiograficznego. Objętości indeksowane do [...]

Do góry