Czy kolchicyna może być stosowana w profilaktyce wtórnej miażdżycy?
dr n. med. Maciej Krzysztof Kluk
- Właściwości farmakokinetyczne kolchicyny oraz mechanizmy jej działania przeciwzapalnego i przeciwmiażdżycowego
- Kolchicyna w farmakoterapii chorób układu sercowo-naczyniowego
- Badania dotyczące jej zastosowania w prewencji wtórnej miażdżycy i incydentów sercowo-naczyniowych
Dane z badania GBD (Global Burden of Disease Study) z 2019 r. wskazują, że najczęstszą przyczyną zgonów na świecie są niezmiennie choroby układu sercowo-naczyniowego (CVD – cardiovascular disease), w tym przede wszystkim choroba niedokrwienna serca, a jednym z głównych celów Światowej Organizacji Zdrowia (WHO – World Health Organization) zaplanowanych do realizacji do 2030 r., dotyczących zdrowia publicznego, jest redukcja śmiertelności i chorobowości z przyczyn sercowo-naczyniowych1.
W złożonej patogenezie aterotrombozy istotną rolę odgrywają procesy zapalne, przede wszystkim na etapie formowania się niestabilnej blaszki miażdżycowej, co stanowi podstawę dla coraz szerszego badania wpływu czynników przeciwzapalnych na hamowanie postępu miażdżycy oraz prewencję incydentów sercowo-naczyniowych2. Jednym z takich czynników jest kolchicyna – lek przeciwzapalny z długą tradycją stosowania w farmakoterapii reumatologicznej, mający także znaczący potencjał w leczeniu chorób miażdżycopochodnych, potwierdzony wynikami niedawno opublikowanych badań randomizowanych (RCT – randomized clinical trial)3.
Mechanizmy działania przeciwzapalnego i przeciwmiażdżycowego kolchicyny
Kolchicyna należy do najdłużej stosowanych leków przeciwzapalnych. Pierwsze doniesienia na temat wykorzystania ekstraktów z różnych gatunków zimowitu (Colchicum sp.) w leczeniu bólów stawowych pochodzą ze starożytnego Egiptu, sprzed 3000 lat. Kolejne wzmianki o zastosowaniu wyciągu z tej rośliny w leczeniu gośćca stawowego pojawiły się w dziele bizantyjskiego lekarza Aleksandra z Tralles pt. „Therapeutica” (VI w. n.e.), który nazwał Colchicum „palcem Hermesa”4. Początki współczesnego zainteresowania kolchicyną sięgają pierwszej połowy XIX w. Francuscy chemicy Caventou i Pelletier jako pierwsi oczyścili kolchicynę, a nazwę substancji nadał Geiger w 1833 r.3
Kolchicyna jest trójcyklicznym lipofilnym alkaloidem o wzorze zbiorczym C22H25NO6. Głównym mechanizmem działania leku jest efekt antymitotyczny na poziomie molekularnym – hamowanie podziału komórki w fazie G1 poprzez indukcję rozpadu tubuliny, sk...
Do działań kolchicyny na poziomie komórkowym należy hamowanie zdolności do sekrecji mediatorów zapalnych przez aktywowane neutrofile i monocyty (główny postulowany mechanizm oddziaływania przeciwzapalnego w ostrym napadzie dny moczanowej), skutkuj...
