Reumatologia to dziedzina medycyny zajmująca się nieurazowymi chorobami narządu układu ruchu. Obejmuje grupę ponad 300 jednostek chorobowych o różnej etiologii, przebiegu i rokowaniu.

Historia reumatologii sięga początków ludzkości i jej oblicze zmieniało się w miarę rozwoju nauki, w szerokim tego słowa znaczeniu. Postęp, jaki w ciągu ostatnich lat dokonał się w zakresie nauk biologicznych, immunologii oraz inżynierii genetycznej, sprawił, że zmieniło się nasze spojrzenie na przyczyny wielu chorób i przyczynił się do zrozumienia mechanizmów odpowiedzialnych za ich obraz kliniczny, a w przypadku wielu z nich radykalnie zmienił metody leczenia. Mimo wszystkich zdobyczy nauki ostateczna przyczyna wielu chorób pozostaje dla nas nadal nieznana. Objawy kliniczne są często maską dla innych niż reumatyczne jednostek chorobowych, dlatego reumatologia wymaga rzetelnej wiedzy internistycznej, a pacjent musi być zawsze postrzegany jako całość, w każdym tego słowa znaczeniu. U podłoża wielu jednostek chorobowych z zakresu reumatologii leżą mechanizmy zapalne na tle autoimmunologicznym. Zdobycze medycyny ostatnich przynajmniej 30 lat spowodowały wielką poprawę w zakresie wczesnej diagnostyki chorób reumatologicznych i zwiększyły możliwości ich skutecznego leczenia. Radykalnie poprawiły się wskaźniki przeżywalności, zmniejszyło się ryzyko wczesnego inwalidztwa. Pamiętać należy – wbrew nadal jeszcze funkcjonującym obiegowym opiniom – że reumatologia w ogromnej większości przypadków dotyczy ludzi młodych. Wczesne ustalenie rozpoznania i właściwe decyzje terapeutyczne mają zatem kluczowe znaczenie nie tylko dla dalszych losów chorych, ale wpływają również na koszty społeczne, niezależnie od wieku pacjentów.

Klasyfikacja chorób reumatycznych podlegała wielokrotnym modyfikacjom. Obecnie najczęściej stosowany jest podział chorób reumatycznych zaproponowany w 1983 roku przez Amerykańskie Towarzystwo Reumatologiczne (American College of Rheumatology, ACR) [1]. Według tego podziału choroby reumatyczne należą do 10 grup:

I. Układowe choroby tkanki łącznej

1. Reumatoidalne zapalenie stawów
2. Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów   
3. Toczeń rumieniowaty układowy   
4. Twardzina układowa   
5. Zapalenie wielomięśniowe i zapalenie skórno-mięśniowe   
6. Martwicze zapalenia naczyń i inne choroby naczyń:

• Guzkowe zapalenie tętnic      
• Zapalenia naczyń z nadwrażliwości      
• Ziarniniak Wegenera      
• Olbrzymiokomórkowe zapalenia tętnic:

- Zapalenie tętnicy skroniowej          
- Zespół Takayasu

• Choroba Kawasaki      
• Choroba Behçeta      
• Krioglobulinemia

7. Zespół Sjögrena   
8.  Zespoły nakładania   
9. Inne:   

• Polimialgia reumatyczna      
• Zapalenie tkanki tłuszczowej      
• Rumień guzowaty      
• Nawracające zapalenie chrząstek      
• Zapalenie powięzi z eozynofilią      
• Choroba Stilla u dorosłych

II. Zapalenia stawów z towarzyszącym zapaleniem kręgosłupa (spondyloartropatie)       

1. Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa       
2. Zespół Reitera       
3. Łuszczycowe zapalenie stawów       
4. Zapalenia stawów towarzyszące przewlekłym zapalnym chorobom jelit   

III. Choroba zwyrodnieniowa stawów       

1. Pierwotna       
2. Wtórna   

IV. Zapalenia stawów, zapalenia pochewek ścięgien i kaletek maziowych towarzyszące zakażeniom   

V. Choroby stawów towarzyszące chorobom metabolicznym i dokrewnym       

1. Choroby związane z obecnością kryształów       
2. Zaburzenia biochemiczne       
3. Choroby gruczołów dokrewnych       
4. Choroby z niedoboru odporności       
5. Choroby dziedziczne:           

• Arthrogryposis multiplex congenita           
• Zespoły nadmiernej wiotkości (elastopatie)           
• Postępujące kostniejące zapalenie mięśni   

VI. Nowotwory       

1. Nowotwory pierwotne stawów