Podstawowe wiadomości o kardioimpedancji

Większość definicji określających niewydolność serca (NS) zakłada konieczność współistnienia objawów NS w badaniu podmiotowym i retencji płynów w badaniu przedmiotowym [1-4]. Badanie przedmiotowe jest subiektywną oceną stanu wolemii chorego, w przypadku ujawnienia cech przewodnienia pomaga zapobiec dalszej dekompensacji przez włączenie lub intensyfikację leczenia moczopędnego. Jest to jednak metoda za mało czuła, aby rozpoznać początkowy etap hiperwolemii. Dokładniejszym i bardziej obiektywnym sposobem pomiaru jest badanie inwazyjne, takie jak cewnikowanie prawych jam serca czy ocena ośrodkowego ciśnienia żylnego.

Coraz większą popularność zdobywa kardiografia impedancyjna (impedance cardiography, ICG, thoracic electrical (bio)impedance, TED), która jest nieinwazyjną metodą monitorowania pacjenta, służącą do oceny parametrów hemodynamicznych układu krążenia. Parametry te można oceniać w różny sposób – inwazyjnie (dzięki np. bezpośredniej i pośredniej metodzie Ficka, cewnikowaniu serca i wentrykulografii) oraz metodami o ograniczonej inwazyjności (np. angiografia radioizotopowa, cyfrowa angiografia subtrakcyjna [DSA] i tomografia komputerowa o wysokiej szybkości skanowania, które wymagają podania pacjentowi środka cieniującego). Do metod nieinwazyjnych zaliczamy rezonans magnetyczny, echokardiografię oraz wspomnianą impedancję elektryczną klatki piersiowej.

ICG umożliwia oznaczanie m.in. objętości wyrzutowej (stroke volume, SV), pojemności minutowej (cardiac output, CO), pozwala na ocenę obciążenia wstępnego przez pomiar zawartości płynu w klatce piersiowej (thoracic fluid content, TFC), obciążenia następczego przez pomiar układowego oporu naczyniowego (systemic vascular resistance, SVR), czy kurczliwości przez pomiar wskaźnika akceleracji (acceleration index, ACI) oraz czasu wyrzutu z lewej komory (left ventricular ejection time, LVET). Należy pamiętać, że spośród parametrów hemodynamicznych tylko część obliczana jest bezpośrednio na podstawie krzywych EKG i ICG (np. TFC, LVET, ACI), pozostałe stanowią matematyczne pochodne wyżej wymienionych, obliczane z uwzględnieniem wartości ciśnienia tętniczego i z góry przyjętych stałych wskaźników. Dodatkowym atutem oprócz aspektów bezpieczeństwa są koszty zastosowania kardioimpedancji, które są znacznie niższe niż w przypadku metod inwazyjnych [5].

Warto wspomnieć, że nie jest to metoda nowa. Już w latach trzydziestych XX wieku pojawiły się pierwsze wzmianki o możliwości zastosowania ICG do oceny pojemności minutowej w oparciu o zmiany objętości płynów w klatce piersiowej podczas cyklu serca...