Pacjenci ze wszczepialnym kardiowerterem-defibrylatorem wymagają szczególnej opieki i kontroli. Po zabiegu wszczepienia takiego urządzenia konieczne są systematyczne wizyty w poradni kontroli defibrylatorów, pozwalające wychwycić objawy alarmowe u chorego oraz nieprawidłowości związane z pracą samego urządzenia. Ważna jest też świadomość ograniczeń i trudności, z jakimi może spotkać się taki chory w życiu codziennym.

Wprowadzenie

W wielu badaniach klinicznych udowodniono, że wszczepialny kardiowerter-defibrylator (ICD – implantable cardioverter-defibrillator) skuteczniej wydłuża życie pacjentów z niewydolnością serca w porównaniu do samego optymalnego leczenia farmakologicznego.^1-3 Od kilku lat istotnie wzrasta liczba chorych z ICD – i z dużym prawdopodobieństwem można założyć, że trend ten będzie obserwowany przez kolejne lata. Co za tym idzie, podstawowa wiedza dotycząca opieki nad takimi pacjentami może być przydatna w codziennej praktyce klinicznej również dla tych lekarzy, którzy docelowo nie zajmują się chorymi z ICD.

W niniejszym artykule omówiono najważniejsze zasady działania ICD, potencjalne powikłania po wszczepieniu takiego urządzenia oraz problemy, z jakimi na co dzień borykają się osoby z ICD. Należy podkreślić, że jest to niejednorodna grupa pacjentów kardiologicznych. Dominują oczywiście chorzy z niewydolnością serca o różnej etiologii, w wieku średnim i starszym, z chorobami towarzyszącymi. Na drugim biegunie są osoby młode, z genetycznie uwarunkowanymi defektami kanałów jonowych, bez organicznej choroby serca czy z kardiomiopatią przerostową, bez poczucia choroby. Naturalnie chorzy z tej grupy mają inne problemy niż starsi pacjenci z ICD – na pierwszy plan wysuwają się ograniczenia życia codziennego oraz problemy natury psychicznej.

Zasady działania ICD

ICD jest urządzeniem wszczepialnym, umieszczanym pod skórą. Składa się z generatora impulsów wyposażonego w baterię i procesor oraz elektrod, które służą do odbierania impulsów własnych serca oraz do wysyłania impulsów wysokonapięciowych przerywających groźne arytmie komorowe i impulsów do stymulacji serca.

Jedną elektrodę komorową wszczepia się u pacjentów bez jednoczesnych wskazań do stymulacji serca. Dwie elektrody (przedsionkową i komorową) implantuje się u pacjentów, którzy poza wskazaniami do profilaktyki nagłego zgonu sercowego mają wskazania do stałej stymulacji serca. Wreszcie trzy elektrody (przedsionkową, prawokomorową i lewokomorową) stosuje się w stymulatorach resynchronizujących z funkcją kardiowersji-defibrylacji (CRT-D – cardiac resynchronization therapy with defibrillator).