Także kiedy nudności i wymioty przybierają formę przetrwałą, trzeba podejrzewać guz mózgu. Konsultacja wymagana jest do dwóch tygodni od pojawienia się objawów. Neuroobrazowanie konieczne jest w trybie pilnym, gdy wystąpi obrzęk tarcz nerwów wzrokowych, zanik nerwów wzrokowych, oczopląs, którego wcześniej nie było, pogorszenie widzenia przy braku zaburzeń refrakcji, ograniczenie pola widzenia, opadanie powiek lub zez.

U dzieci wskazaniem do badań w kierunku guza mogą być takie zaburzenia motoryczne jak: utrata zdolności siedzenia czy raczkowania u niemowląt, chodzenia i biegania u starszych dzieci, posługiwania się rękami – czasem objawy są niewielkie, bardzo subtelne, jak np. zmiana preferencji ręki.

Obrazowanie trzeba zlecić koniecznie, gdy następuje regres funkcji motorycznych, ogniskowe osłabienie siły mięśniowej, zaburzony chód i koordynacja, uszkodzenie nerwu VII utrzymujące się powyżej czterech tygodni, zaburzenia połykania. Tylko w wieku rozwojowym może wystąpić zaburzenie wzrastania lub dojrzewania płciowego jako objaw guza wewnątrzczaszkowego. Błędem, który lekarz może popełnić, jest brak rozpoznania ośrodkowej przyczyny wymiotów czy moczówki prostej. Zatem konieczna jest obserwacja, tak aby nie przeoczyć symptomów groźniejszej choroby.

– Lekarz musi być bardzo czujny, bowiem początkowe objawy guza mózgu niekiedy imitują objawy innych, częstych chorób dzieci – tłumaczy dr Gergont. – Niepokojąca powinna być zmiana zachowania, świadomości. Guza mózgu nie wyklucza zmienność objawów, z początkowym ich ustąpieniem. Nie wyklucza go nawet prawidłowy wynik badania neurologicznego!

Amerykańska Akademia Pediatrii sugeruje ocenę ryzyka guza mózgu za pomocą trzystopniowej skali:

1. niskie, kiedy badanie neurologiczne jest prawidłowe, a bóle głowy, trwające co najmniej sześć miesięcy jako jedyny objaw, nie mają charakteru migrenowego. Tu należy jedynie monitorować dziecko, nie wdrażać żadnych badań,

2. pośrednie, gdy mają charakter migrenowy, prawidłowe jest jednak badanie neurologiczne. Warto wykonać rezonans głowy lub TK,

3. wysokie, gdy ból głowy związany jest ze snem, towarzyszą mu wymioty, splątanie, wywiad rodzinny w kierunku migreny jest ujemny, wynik badania neurologicznego jest nieprawidłowy i co najmniej jeden objaw wskazuje na zmianę wymagającą leczenia chirurgicznego. Tu trzeba wykonać rezonans magnetyczny.

Objawy aury mogą towarzyszyć zarówno migrenie, jak i padaczce, dlatego należy je różnicować. Przede wszystkim różni je czas trwania. Aura migrenowa trwa kilkanaście minut do godziny, padaczkowa zwykle ok. minutę. Zaburzenia węchowe, afazja, deja vu w migrenie są rzadkie.

Zalecana farmakoterapia

Na podstawie oceny 166 artykułów dotyczących badań z grupą kontrolną z ostatnich 20 lat u dzieci i młodzieży oceniono, jakie leki są skuteczne w leczeniu bólów migrenowych. W leczeniu doraźnym bezpieczny i dobrze tolerowany oraz skuteczny okazał się ibuprofen, u młodzieży sumatryptan donosowy. Pozostałe tryptany doustne nie były bardziej skuteczne niż placebo. Nie można zapomnieć o ryzyku wystąpienia bólu głowy spowodowanego nadużywaniem leków.

Podsumowując, należy podkreślić, jak ważna jest próba wykluczenia zaburzeń mogących prowadzić do bólów głowy. Należy także wyjaśnić rozpoznanie dziecku i opiekunom, uznając, że ból głowy ma istotny wpływ na życie chorego i opiekunów. Pomocne może być prowadzenie dzienniczka bólów głowy w celu oceny dynamiki, a także ewentualnych czynników prowokujących czy poprzedzających napad bólu głowy u dziecka. ■

Do góry