Stwierdzono też, że wiele osób z zaburzeniami trawienia laktozy dobrze toleruje jej dawkę 20-24 g, jeżeli jest ona podzielona w ciągu dnia i podawana w osobnych posiłkach. Jednakże nadal brakuje danych naukowych, aby określić tolerowaną dawkę laktozy dla dzieci z zaburzeniami trawienia tego dwucukru.

Podobne rekomendacje jak wyniki analizy Shaukat i wsp. zostały sformułowane w 2010 roku przez Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (European Food Safety Authority – EFSA). Autorzy raportu EFSA wskazali, że pacjenci z nietolerancją laktozy dobrze tolerują dawki 12 g laktozy lub większą jej ilość dziennie, jednakże podaną w dawkach podzielonych. Równocześnie podkreślili, że u niektórych osób z nietolerancją laktozy objawy mogą pojawiać się już po przyjęciu dawki laktozy mniejszej niż 6 g.

Wybór produktów mlecznych o obniżonej zawartości laktozy

Wybór produktów mlecznych charakteryzujących się obniżoną zawartością laktozy jest kolejną możliwością w dietoterapii osób z nietolerancją laktozy. Wśród dostępnych produktów nisko- i bezlaktozowych występują: mleka, mleka w proszku, mleka fermentowane, mleka smakowe, mleka wzbogacone w wapń, napoje mleczne, jogurty, jogurty probiotyczne, śmietana, śmietanka, masło, sery twarogowe, twarożki, sery podpuszczkowe, sery pleśniowe, sery topione, serki homogenizowane, desery mleczne, lody.

Polski rynek produktów niskolaktozowych nie jest tak szeroki jak w innych krajach, jednakże dostępne są mleka o obniżonej zawartości laktozy – poniżej 1 g/100 g produktu.

W przypadku wystąpienia nietolerancji laktozy u niemowląt, możliwe jest również zastosowanie odpowiednich preparatów do żywienia początkowego i następnego, które przeznaczone są dla grupy niemowląt z objawami hipolaktazji. Charakteryzują się identyczną wartością odżywczą jak tożsame preparaty do żywienia początkowego i następnego.

Wyniki badań, w których stosowano produkty ze zmniejszoną ilością laktozy u osób z hipolaktazją, nie są jednoznaczne. Okazuje się, że nie stwierdzano różnic w występowaniu objawów nietolerancji laktozy, gdy osoby z tym zaburzeniem dostarczały mniej niż 12 g laktozy, niezależnie od tego, czy pochodziła ona z tradycyjnych produktów, czy z produktów niskolaktozowych. Równocześnie, w przypadku niektórych badań, w których porcja podawanego mleka dostarczała w grupie kontrolnej więcej niż 12 g laktozy, zaobserwowano, że podawanie produktów niskolaktozowych w miejsce produktów tradycyjnych przyczynia się do istotnej redukcji objawów nietolerancji.

Produkty pochodzenia roślinnego o charakterystyce zbliżonej do tradycyjnych produktów mlecznych

Przy braku dostępności produktów mlecznych o obniżonej zawartości laktozy, możliwe jest również zastosowanie produktów pochodzenia roślinnego o charakterystyce zbliżonej do tradycyjnych produktów mlecznych – wyrobów sojowych, kokosowych, ryżowych, owsianych, gryczanych czy kukurydzianych. Szeroko dostępne, również w Polsce, są wspomniane produkty o charakterystyce mleka i napojów mlecznych (mlek smakowych), jak również desery czy nawet lody.

Preparaty enzymatyczne

Preparaty zawierające egzogenną laktazę, podawane w postaci tabletek lub kapsułek, są kolejną dostępną metodą terapii stosowaną u osób z niedoborem tego enzymu. Preparaty te powinny być przyjmowane łącznie z posiłkami zawierającymi produkty, w których występuje laktoza. Badania wskazują na skuteczność takiego postępowania, ale zaznaczyć należy, że jest ono droższe i mniej skuteczne niż stosowanie mleka o obniżonej zawartości laktozy. Jednakże tego typu preparaty wydają się przydatne podczas spożywania produktów mlecznych o stałej konsystencji. Generalnie stwierdza się, że przyjmowanie tego typu preparatów podczas posiłków, w których składzie są produkty mleczne, wydaje się efektywne, praktyczne i nie ma działań niepożądanych.

Preparaty probiotyczne

Probiotykami nazywane są żywe mikroorganizmy, które, gdy dostarczane są w odpowiedniej ilości, mają korzystny wpływ na organizm gospodarza. Właściwości probiotyczne wykazują głównie bakterie z rodzaju Lactobacillus i Bifidobacterium, jak również Streptococcus thermophilus oraz grzyby drożdżopodobne Saccharomyces boulardii.

Badania wskazują na możliwy pozytywny wpływ stosowania organizmów probiotycznych w terapii nietolerancji laktozy. Almeida i wsp. podawali pacjentom z nietolerancją laktozy bakterie Lactobacillus casei Shirota i Bifidobacterium breve Yakult przez cztery tygodnie. Stwierdzili, że takie postępowanie pozwala na zmniejszenie objawów chorobowych, a efekt ten utrzymywał się przez kolejne trzy miesiące po zaprzestaniu podawania probiotyku.

Stwierdza się również, że między innymi wybrane szczepy Lactobacillus rhamnosus, Lactobacillus delbrueckii subsp. bulgaricus, Streptococcus thermophilus, Bifidobacterium lactis mają zdolność do uwalniania laktazy oraz pobudzania ścian jelita do jej wydzielania. Probiotyki wydają się kolejną interesującą opcją w terapii nietolerancji laktozy, zwłaszcza że ich użycie jest proste, a efekt może się utrzymywać po zaprzestaniu ich podawania.

Podsumowanie

Możliwe jest zastosowanie u pacjentów z nietolerancją laktozy kilku strategii terapeutycznych. Ich wybór powinien uwzględniać preferencje pacjenta, co może wpłynąć na lepsze przestrzeganie przekazanych mu zaleceń. Należy pamiętać, że zmniejszenie podaży produktów mlecznych lub całkowite ich wykluczenie z diety może skutkować poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi wynikającymi z nieprawidłowego zbilansowania diety, a zwłaszcza niedoborem wapnia. Dlatego, w celu wdrożenia zaleceń dietetycznych, pacjent powinien być skierowany do poradni dietetycznej.