Dotychczasowe badania wykazały, że zmiany struktury i funkcji lewej komory serca (zarówno masa lewej komory serca, jak i jej funkcja skurczowa) są niezależnymi czynnikami prognostycznymi incydentów sercowo-naczyniowych oraz śmiertelności z powodu chorób układu krążenia.

Celem przeprowadzonego badania była ocena, czy wielkość lewego przedsionka – w zależności od współwystępującego przerostu lewej komory serca – jest niezależnym czynnikiem rokowniczym chorób układu krążenia.

Badanie przeprowadzono, bazując na analizie danych 1785 osób z populacji ogólnej – uczestników badania PAMELA. Oceniono ryzyko wystąpienia incydentów sercowo-naczyniowych, śmiertelności sercowo-naczyniowej oraz śmiertelności całkowitej w zależności od obecności powiększenia lewego przedsionka z towarzyszącym przerostem lewej komory serca lub bez niego.

U wszystkich uczestników wykonano badanie echokardiograficzne. Powiększenie lewego przedsionka zostało zdefiniowane jako wymiar lewego przedsionka > 2,3 cm/m². Za kryterium przerostu lewej komory przyjęto wskaźnik masy lewej komory u kobiet > 99 g/m², u mężczyzn > 114 g/m².

Czas obserwacji wynosił średnio 148 miesięcy. Zarejestrowano 175 zgonów (w tym 59 z powodów sercowo-naczyniowych) oraz 139 incydentów sercowo-naczyniowych (zakończonych i niezakończonych zgonem).

U osób z powiększeniem lewego przedsionka (bez współistniejącego przerostu lewej komory serca) obserwowano istotnie zwiększone ryzyko incydentów sercowo-naczyniowych – zarówno zakończonych, jak i niezakończonych zgonem (hazard ryzyka 2,0, p = 0,04). Podobnie osoby z przerostem lewej komory (bez powiększenia lewego przedsionka) charakteryzowały się w obserwacji odległej zwiększonym ryzykiem sercowo-naczyniowym (hazard ryzyka 2,2, p = 0,001). Współistnienie obu patologii nie wiązało się z dalszym wzrostem ryzyka powikłań.

Autorzy badania podsumowują, że izolowany przerost lewej komory i samo powiększenie lewego przedsionka mają znaczenie prognostyczne i zwiększają ryzyko odległe incydentów sercowo-naczyniowych. Powiększenie lewego przedsionka współistniejące z przerostem lewej komory nie wpływa istotnie na dalsze zwiększenie tego ryzyka.

Komentarz

Wielkość lewego przedsionka odzwierciedla przewlekłe zwiększenie ciśnienia w jego jamie, które może zależeć od dysfunkcji rozkurczowej lewej komory lub wad serca. W licznych stanach chorobowych wykazano niekorzystne konsekwencje powiększenia lewego przedsionka, w tym u chorych po zawale serca, z niewydolnością serca, u pacjentów z kardiomiopatią przerostową, pacjentów ze zwężeniem zastawki aortalnej. Wielkość lewego przedsionka jest także znanym, niezależnym czynnikiem rokowniczym w przebiegu migotania przedsionków. Omawiane badanie wykazuje, że w ogólnej populacji powiększenie lewego przedsionka jest związane z dwukrotnie wyższym ryzykiem incydentów sercowo-naczyniowych, niezależnie od współistnienia przerostu lewej komory serca. Mechanizmy wpływające na związek wymiaru lewego przedsionka z wykazanymi w badaniu jego skutkami nie są w pełni jasne. Powiększenie lewego przedsionka może bowiem predysponować do migotania przedsionków, które przyczyni się do zwiększenia ryzyka powikłań zatorowych, niewydolności serca, a może także zwiastować obecność innych czynników ryzyka zdarzeń sercowo-naczyniowych, jak nadciśnienie, dysfunkcja rozkurczowa lewej komory lub choroby zastawki mitralnej. Wymiar lewego przedsionka jest prostym parametrem, który może w rzeczywistości lepiej odzwierciedlać natężenie i długość trwania podwyższonego ciśnienia napełniania lewej komory niż trudniejsze i bardziej pracochłonne do analizy parametry funkcji rozkurczowej w badaniu echokardiograficznym i warto zwracać uwagę na interpretację wyników badań echokardiograficznych także w aspekcie oceny wymiaru tej jamy serca.