Rola kwasu acetylosalicylowego (ASA) w prewencji wtórnej incydentów sercowo-naczyniowych jest niekwestionowana. Stosowanie ASA zmniejsza o 25 proc. ryzyko wystąpienia ponownego zawału mięśnia sercowego lub udaru mózgu. ASA działa poprzez nieodwracalne hamowanie płytkowej cyklooksygenazy typu 1, które jest całkowite w trakcie długotrwałego stosowania w dawkach powyżej 75 mg/d. Optymalne dawkowanie ASA i czas trwania skojarzonego leczenia przeciwpłytkowego u pacjentów po przebytym zawale mięśnia sercowego i rewaskularyzacji budził wiele wątpliwości.

W omawianym badaniu przeanalizowano dane 10 213 pacjentów leczonych z powodu ostrych zespołów wieńcowych w 228 szpitalach Stanów Zjednoczonych w okresie 2010-2012 i włączonych do badania TRANSLATE-ACS. Porównano częstość wystąpienia powikłań krwotocznych w okresie sześciu miesięcy po wypisie między grupami otrzymującymi ASA w dawce 81 mg i 325 mg. Z badanej grupy dużą dawkę ASA otrzymywało 63 proc. pacjentów. Nie stwierdzono istotnych statystycznie różnic w częstości poważnych incydentów sercowo-naczyniowych między grupami leczonymi niską i wyższą dawką ASA. Wyższa dawka była natomiast związana z wyższym o 19 proc. ryzykiem powikłań krwotocznych (hazard ryzyka 1,19, 95-proc. przedział ufności 1,06-1,33), głównie zależnym od większej częstości krwawień zdefiniowanych jako niewielkie. Poważne krwawienia wymagające hospitalizacji wystąpiły w okresie obserwacji w podobnej częstości w obu badanych grupach (2,8 proc. v. 3,2 proc., 95-proc. przedział ufności 0,87-1,7). Podobne wyniki uzyskano w analizie podgrup względem płci, wieku oraz rodzaju drugiego leku przeciwpłytkowego stosowanego w schemacie leczenia (klopidogrel v. prazugrel/tykagrelor).

U pacjentów z ostrym zespołem wieńcowym leczonych interwencyjnie stosowanie leczenia większą dawką ASA w okresie sześciu miesięcy po wypisie wiązało się z podobną częstością incydentów sercowo-naczyniowych jak stosowanie niższej dawki, przy jednoczesnym wyższym ryzyku krwawień

Komentarz

W przeciwieństwie do działania przeciwpłytkowego działania uboczne ASA w przewodzie pokarmowym nasilają się wraz ze wzrostem dawki. Wydaje się, że optymalny stosunek korzyści do ryzyka uzyskuje się, stosując ASA w dawce 75-150 mg/d. Ostatnie wytyczne AHA z 2013 roku rekomendują stosowanie u pacjentów po ostrych zespołach wieńcowych ASA w dawkach 75-162 mg/d. (modyfikując wcześniejsze zalecenia, które pozostawiały wybór dawki ASA w prewencji wtórnej w zakresie 75-325 mg). Wytyczne Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego zalecają natomiast w prewencji wtórnej incydentów wieńcowych ASA w dawce 75 mg. Uwagę zwraca fakt, że prawie dwie trzecie pacjentów w USA po ostrych zespołach wieńcowych włączonych do omawianego badania otrzymywało przy wypisie dużą dawkę ASA, co nie znajduje obecnie uzasadnienia ani w kontekście wyników badań, ani wytycznych obowiązujących po obu stronach oceanu.

W przeciwieństwie do Stanów Zjednoczonych w Europie, także w Polsce, większe dawki ASA nie były powszechnie stosowane, a wyniki omawianego badania mogą tylko utwierdzać nas w przekonaniu do kontynuowania we wtórnej prewencji chorób układu krążenia skutecznej i bezpiecznej dawki 75 mg ASA.