Dane z badań obserwacyjnych oceniających wpływ alkoholu na układ krążenia i ciśnienie tętnicze krwi u kobiet są znacznie bardziej ograniczone niż dane dla mężczyzn.

Istnieje sporo kontrowersji dotyczących odmiennego działania alkoholu na organizm kobiet, wynikających m.in. z różnic związanych z fizjologią metabolizmu alkoholu między płciami, jak np. większa procentowa zawartość tkanki tłuszczowej u kobiet niż u mężczyzn czy niższa zdolność generacji dehydrogenazy alkoholowej w wątrobie.

W badaniu NHANES III wykazano, że związek spożycia alkoholu z wartością ciśnienia tętniczego krwi jest słabszy u kobiet niż u mężczyzn. Odmienne wyniki uzyskano w badaniu ARIC, w którym ryzyko rozwoju nadciśnienia tętniczego przy regularnym spożyciu alkoholu > 210 g/tydzień było takie samo u kobiet jak u mężczyzn. W Nurses’ Health Study II wykazano natomiast dwufazowy związek spożycia alkoholu z częstością występowania nadciśnienia, z istotnym zmniejszeniem jego częstości w grupie osób spożywających małe ilości alkoholu i wzrostem przy spożyciu alkoholu przekraczającym 14 drinków na tydzień. W badaniu Marks and Spencer Cardiovascular Risk Study z Wielkiej Brytanii, obejmującym 14 tys. kobiet wykazano, że spożycie alkoholu < 14 drinków na tydzień jest związane z niższą częstością występowania nadciśnienia.

Biorąc pod uwagę powyższe rozbieżności, autorzy omawianego badania zaprojektowali analizę wpływu spożycia alkoholu na ciśnienie tętnicze u kobiet w randomizowanym skrzyżowanym badaniu obserwacyjnym.

Do badania włączono 24 kobiety w wieku od 25 do 49 lat. W czterotygodniowym okresie wstępnym u wszystkich włączonych do badania zalecano kontynuację dotychczasowego, zwyczajowego spożycia alkoholu. Następnie podzielono grupę w zależności od nawyków spożycia alkoholu na grupę niższego spożycia (< 200 g alkoholu/tydzień) i wyższego spożycia (> 200 g alkoholu/tydzień). Aktywna faza badania składała się z trzech czterotygodniowych okresów kontrolowanego spożycia alkoholu:

1. W większej ilości (dla osób z wyjściowo niższym spożyciem alkoholu zalecano w tej fazie spożycie 146 g alkoholu/tydzień, z wyższym spożyciem – 218 g alkoholu/tydzień);

2. W mniejszej ilości (odpowiednio 42 g alkoholu/tydzień i 73 g alkoholu/tydzień);

3. Całkowita abstynencja – bezalkoholowe wino.

Alkoholem spożywanym w tym badaniu było czerwone wino szczepu shiraz cabernet.

U wszystkich badanych kobiet w każdej z trzech faz aktywnej części badania wykonywano 24-godzinne monitorowanie ciśnienia tętniczego krwi.

W okresie wyższego spożycia alkoholu, w porównaniu z fazą spożywania wina bezalkoholowego, obserwowano istotnie statystycznie wyższe wartości ciśnienia w 24-godzinnej rejestracji (różnica dla dobowego skurczowego/rozkurczowego ciśnienia: 2,0 ± 0,6/1,2 ± 0,4 mmHg, p odpowiednio < 0,001 i 0,028). Istotne różnice ciśnienia tętniczego obserwowano także, porównując ciśnienia w fazie wyższego i niższego spożycia alkoholu (1,6 ± 0,6/1,4 ± 0,4 mmHg, p odpowiednio < 0,014 i 0,005). Nie obserwowano natomiast istotnych różnic w wartościach ciśnienia między okresem abstynencji a okresem spożywania alkoholu w niższych dawkach.

Podsumowując, otrzymane wyniki wskazują, że u kobiet w okresie premenopauzalnym spożycie alkoholu w wyższych dawkach jest związane z niewielkim, ale istotnym statystycznie wzrostem ciśnienia tętniczego z 24-godzinnej rejestracji.

Aktualne zalecenia postępowania niefarmakologicznego w nadciśnieniu tętniczym podkreślają zasadność redukcji spożycia alkoholu do 10-20 g etanolu na dobę dla kobiet i 20-30 g etanolu dla mężczyzn, jednocześnie zaznaczając niekorzystny wpływ spożywania jednorazowo dużej ilości alkoholu na ciśnienie tętnicze oraz inne parametry funkcji układu krążenia. Łączne tygodniowe spożycie alkoholu nie powinno przekraczać 140 g u mężczyzn i 80 g u kobiet (20 g odpowiada 0,5 litra piwa, lampce wina lub kieliszkowi wódki).