W wielu publikacjach wykazano związek między porodem dużego płodu a zwiększonym ryzykiem matczynych i płodowych powikłań, takich jak brak postępu porodu, przedłużony II okres porodu, poród zabiegowy, zagrażająca zamartwica wewnątrzmaciczna płodu i śródporodowe cesarskie cięcie, dystocja barkowa i uszkodzenie splotu barkowego, obojczyka lub kości ramiennej, krwotok położniczy, uraz tkanek miękkich kanału rodnego, pęcherza moczowego i mięśni dna miednicy.

Jednak retrospektywna analiza danych dotyczących 24 780 porodów pojedynczych, donoszonych noworodków wykazała, że nie makrosomia płodu, ale duży obwód główki płodu pozostaje w silnym związku z częstszymi porodami zabiegowymi, śródporodowymi cięciami cesarskimi i innymi okołoporodowymi powikłaniami matczynymi oraz płodowymi. Wiek matki, zaawansowanie ciąży w chwili porodu, płeć płodu i pierwszy poród dziecka z obwodem główki ≥ 95 percentyla dwukrotnie zwiększały ryzyko śródporodowego cięcia cesarskiego i porodu zabiegowego, podczas gdy urodzeniowa masa płodu nie miała znaczącego wpływu na częstość takich cięć cesarskich. Zależność ta była szczególnie widoczna u pierworódek.

Płody z obwodem główki ≥ 95 percentyla rodziły się siłami natury w 62 proc. przypadków, cesarskim cięciem w 16 proc. i drogą porodu zabiegowego w 11,2 proc., podczas gdy częstość porodów pochwowych, śródporodowych cięć cesarskich i porodów zabiegowych dzieci z obwodem główki < 95 percentyla wynosiła odpowiednio 78,4 proc., 7,8 proc. i 6,7 proc. Poród dziecka z dużym obwodem główki wiązał się z większym ryzykiem przedłużonego II okresu porodu i krwotoku poporodowego. Poród przedłużał się częściej, mimo że płód miał normalną masę ciała, zaś największe ryzyko krwotoku dotyczyło matek dzieci z dużym obwodem główki i prawidłową lub dużą urodzeniową masą ciała. Noworodki z dużym obwodem główki częściej wymagały intensywnej opieki neonatologicznej, częściej miały punktację Apgar ≤ 7 i pH krwi pępowinowej ≤ 7,1.

Płody z urodzeniową masą ciała ≥ 95 percentyla w 80,3 proc. rodziły się drogami natury, w 10,2 proc. drogą śródporodowego cięcia cesarskiego i tylko w 3,4 proc. drogą porodu zabiegowego w porównaniu z płodami z masą ciała < 95 percentyla (odpowiednio 77,3 proc., 8,2 proc. i 7,1 proc.).

Analiza wskazań do śródporodowego cięcia cesarskiego u płodów z normalną masą ciała oraz dużym i normalnym obwodem główki wykazała częstszy brak postępu porodu w wyniku niezstępowania dużej główki (27,7 v. 14,1 proc.), zaś w porodach dzieci z normalnym obwodem główki częstszym wskazaniem do cesarskiego cięcia były śródporodowe objawy zagrożenia płodu (23,4 v. 16,9 proc.).

Komentarz

W oczekiwaniu na wyniki badań prospektywnych można uspokoić matki, szczególnie wieloródki, których dzieci są duże, ale mają obwody główki < 95 percentyla, że poród drogami natury nie zwiększa znacząco ryzyka śródporodowego cięcia cesarskiego. Wyniki badania mogą być również wskazówką dla lekarzy opiekujących się pacjentkami planującymi poród drogą pochwową po cięciu cesarskim i kwalifikowanymi do planowego cięcia cesarskiego z powodu makrosomii płodu. Zaś w przypadkach ciężarnych z makrosomią płodu, które są kandydatkami do indukcji porodu, obwód główki może być bardziej przydatną zmienną predykcyjną, ponieważ ściślej wiąże się z wynikami położniczymi.