ŚWIĄTECZNA DARMOWA DOSTAWA od 20 grudnia do 8 stycznia! Zamówienia złożone w tym okresie wyślemy od 2 stycznia 2025. Sprawdź >
Współpraca lekarza i trenera, której niestety często brakuje lub jest niewłaściwa, mogłaby w znaczący sposób wspomóc proces rehabilitacji. Zakładając, że głównym jej celem jest podejście holistyczne, należałoby jeszcze bardziej przyjrzeć się tym relacjom, gdyż oprócz cech samego sportowca wsparcie i relacje wymienionych osób i ich wzajemne komunikowanie się mają wpływ na bezpieczny powrót zawodnika do sportu i choć kluczowe są aspekty medyczne, to kondycja psychiczna zawodnika stanowi tło poziomu sportowego. Rehabilitacja sportowca pod kierunkiem dobrych lekarzy i mądrych trenerów wzmacnia proces zdrowienia, wspiera leczenie oraz przygotowanie fizyczne, taktyczne i techniczne zawodnika. Ponadto klimat społeczny, reakcja otoczenia i wsparcie również decydują o poziomie sportowym i powodzeniu leczenia.
Uszkodzenia sportowe, szczególnie dotyczące tkanek miękkich narządu ruchu, wymagają starannego leczenia i żmudnego doleczania, którego wynik jest uzależniony od specjalistycznej rehabilitacji i autoleczenia pod nadzorem specjalistów medycznych i trenerskich. Zaniedbania w tym względzie, takie jak skracanie fazy leczenia, zmiany programu terapii, konflikty i brak komunikacji na linii trener-lekarz, narażają sportowca na ryzyko powikłań lub nawrotów dysfunkcji, co zgodnie z przeprowadzonymi badaniami nie jest rzadkością. Często takie postępowanie może doprowadzić do przedwczesnego zakończenia kariery sportowej.
Sportowiec, który doznał urazu, jest pacjentem, ale nadal pozostaje członkiem zespołu. Ma prawo do doświadczania emocji – złości, żalu, rozczarowania czy smutku. Wtedy zawodnik poszukuje skutecznych sposobów poradzenia sobie z tą sytuacją i dlatego nie powinien zostać sam z problemami. Potrzebuje wsparcia trenera bardziej niż kiedykolwiek, bowiem nawet w momencie urazu liczy na zdanie szkoleniowca, choćby w aspekcie zdrowia, którym zajmuje się przecież lekarz. Dlatego trener powinien udzielać mu wsparcia, które może mieć charakter:
- emocjonalny,
- praktyczny,
- informacyjny.
Dobre relacje zawodnika z trenerem, podparte fachową informacją płynącą od lekarza w tak trudnej sytuacji urazu mogą budować jego zaufanie i zaangażowanie w proces leczenia i rehabilitacji, a w rezultacie pozwolić na powrót do sprawności na poziomie sprzed urazu.
Wnioski
1. Relacje lekarza z trenerem w okresie pourazowym i w trakcie leczenia nie zawsze są zgodne z zalecanymi metodami.
2. Wskazane nieprawidłowości mają niekorzystny wpływ na proces leczenia i rehabilitacji sportowca, a w rezultacie także na karierę sportową zawodnika.
3. W opinii ogólnej zawodnika rola lekarza w procesie leczenia i rehabilitacji jest mniej ważna dla sportowca niż rola trenera.
4. Zaangażowanie trenera w proces leczenia i rehabilitacji sportowca jest bardzo ważne w procesie jego powrotu do pełnej sprawności psychofizycznej.
5. Niejednoznaczność opinii lekarza i trenera dotyczącej powrotu zawodnika do sportu może niekiedy prowadzić do nawrotu kontuzji, dłuższej absencji sportowej, a w skrajnych przypadkach do wykluczenia z czynnego uprawiania sportu.
6. Wiedza zawodników z zakresu profilaktyki urazów wzmacnia zaangażowanie w proces leczenia i rehabilitacji.
7. Optymalny schemat leczenia oraz relacji między zawodnikiem, trenerem i lekarzem przedstawiony w literaturze przedmiotu nie zawsze jest realizowany w rzeczywistości.
Komentarz
Prof. dr hab. med. Krzysztof Klukowski
Instytut Optoelektroniki Wojskowej Akademii Technicznej w Warszawie
Prof. dr hab. med. Krzysztof Klukowski
Zwiększające się obciążenia treningowe i udział w wielu wysiłkach startowych (meczach) są przyczyną powstawania licznych urazów narządu ruchu u sportowców wyczynowych. W dotychczasowych badaniach dotyczących obrażeń sportowych skupiano się głównie na biomedycznych aspektach leczenia i rehabilitacji poszkodowanych sportowców, a w mniejszym stopniu zwracano uwagę na wzajemne relacje lekarz-trener-zawodnik. Jednak nie można pomijać podejścia holistycznego do tego problemu z uwagi na duże znaczenie czynników socjalnych oraz roli współdziałania i wsparcia otoczenia w optymalnym leczeniu, rehabilitacji i powrocie zawodników do uprawiania sportu na dotychczasowym poziomie.
Dane kliniczne dowodzą, że obrażenia sportowe, zwłaszcza tkanek miękkich narządu ruchu, wymagają starannego leczenia, niejednokrotnie tzw. doleczania, a ich wynik jest uzależniony od profesjonalnej rehabilitacji i stopniowej progresji obciążeń treningowych pod nadzorem specjalistów medycznych i trenerskich. Zaniedbania, takie jak skracanie okresu terapii, zmiany programu leczenia i rehabilitacji, konflikty i brak komunikacji na linii trener-lekarz, narażają sportowca na ryzyko ponownych urazów, powikłań lub nawrotów dysfunkcji.
Ostatnie wyniki badań wyraźnie wskazują na wiodącą rolę trenera w całości procesu terapii, bowiem zawodnicy w większym stopniu opierają się bardziej na ich zdaniu niż na fachowej opinii lekarzy. Niewykluczone, że w profilaktyce urazów sportowych ten ważny element wzajemnych relacji trener-zawodnik, lekarz-zawodnik oraz lekarz-trener wymaga istotnej poprawy.