Psychiatria: Zmiana faz w chorobie afektywnej dwubiegunowej
Prof. dr hab. med. Łukasz Święcicki
Wykazano możliwość wykorzystania związku zmienności rytmu serca w zależności od stanu psychicznego pacjenta do przewidywania dalszego rozwoju choroby i monitorowania jej przebiegu.
Grupa włoskich naukowców opublikowała wyniki badania wskazujące na możliwość przewidywania zmiany fazy chorobowej u osób z chorobą afektywną dwubiegunową (ChAD) na podstawie monitorowania zmienności rytmu serca (heart beat rate variability – HRV).
Autorzy zwracają uwagę, że „psychiatria już od swych narodzin cierpiała z powodu niemożności obiektywnego potwierdzania rozpoznań i rzetelnego monitorowania przebiegu choroby”. Trudno się z taką opinią nie zgodzić. Zarówno z naukowego, jak i czysto praktycznego punktu widzenia są to prawdopodobnie najsłabsze strony tej dziedziny medycyny. Rozwiązaniem może być ocena stanu psychofizjologicznego prowadzona ze wsparciem systemów sztucznej inteligencji. Właśnie taki system, pod nazwą platformy PSYCHE, został wykorzystany w omawianym badaniu. W skład systemu wchodził specjalny zestaw elektrod zainstalowanych w koszulce typu T-shirt, połączony z odpowiednią aplikacją na smartfonie.
W badaniu wzięło udział ośmiu pacjentów, sześciu z ChAD typu 1, dwóch – typu 2. Pacjenci byli badani w okresie hipomanii (11 zapisów), depresji (13), stanach mieszanych (2) i w okresie remisji (13). Jak z tego wynika, jeden pacjent mógł być w danej fazie chorobowej badany więcej niż jeden raz. Wyniki badania wykazały, że uwzględnienie przez system analizujący zapisów z poprzednich faz chorobowych pozwala na znaczne zwiększenie dokładności przewidywania momentu, w którym epizod ten przejdzie w inny, np. depresja w manię lub depresja w stan remisji. Najdokładniejszy opis stanu pacjenta można uzyskać wówczas, gdy uwzględni się nie tylko stan poprzedzający obecny, ale również następujący po nim. Oczywiście badanie nie będzie wtedy miało waloru prognozującego, ale może zwiększać dokładność monitorowania przebiegu choroby.
Komentarz
Uzyskane wyniki, choć badana grupa była niezwykle mała, są bardzo obiecujące. Wskazują nie tylko na zmienność badanego czynnika (HRV) w zależności od stanu psychicznego pacjenta (takie dane mieliśmy już od dawna), ale również na możliwość wykorzystania tego związku do przewidywania dalszego rozwoju choroby i monitorowania jej przebiegu. Wydaje się, że stało się to możliwe dzięki zastosowaniu sztucznej inteligencji. Wiele dalszych tego typu badań jest obecnie w toku. Na naszych oczach psychiatria może się zmienić nie do poznania!