MT: W jakiej grupie pacjentów, kiedy i jak często powinno być przeprowadzone badanie profilu lipidowego?

Dr hab. Rafał Dąbrowski: Wyniki polskich badań NATPOL III PLUS i WOBASZ wskazują jednoznacznie, że hipercholesterolemia występuje średnio u 60 proc. Polaków. Aktualne wytyczne Polskiego Towarzystwa Lipidologicznego, Kolegium Lekarzy Rodzinnych i Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego dla lekarzy rodzinnych, dotyczące postępowania w zaburzeniach lipidowych, zalecają badania przesiewowe u osób z co najmniej jednym czynnikiem ryzyka chorób układu krążenia, np. z nadciśnieniem tętniczym czy cukrzycą, u wszystkich mężczyzn > 40 lat i kobiet > 50 lat oraz u osób z chorobami układu krążenia, przewlekłą chorobą nerek lub chorobami autoimmunologicznymi.

Gdy lipidogram pozostaje w normie, wskazane jest powtarzanie badania nie rzadziej niż co trzy-pięć lat. U osób z hipercholesterolemią po osiągnięciu docelowego stężenia cholesterolu LDL badanie należy powtarzać raz na rok. W przypadku wywiadu hipercholesterolemii rodzinnej lub przedwczesnej choroby sercowo-naczyniowej oraz innych czynników ryzyka, badane powinny być dzieci > 2. r.ż. Wiek 9-11 lat uznawany jest za najlepszy okres do badań gospodarki lipidowej. Wyniki lipidogramu uzyskane w tym wieku pozwalają najlepiej przewidzieć wartości lipidów w kolejnych dwóch dekadach życia. Jeśli stężenia lipidów są prawidłowe, badanie należy powtórzyć około 18. r.ż.

MT: Lipidogram to badanie przesiewowe. Czy jest on nadal najważniejszym elementem profilaktycznej diagnostyki przeciwmiażdżycowej?

R.D.: Na pewno jednym z kilku ważnych, ponieważ od jego wyników często zależą dalsze badania diagnostyczne i sposoby postępowania terapeutycznego. Jeśli nie istnieją inne czynniki ryzyka, sam nieprawidłowy lipidogram ma mniejsze znaczenie. Ważniejsze jest pytanie, jak wysokie jest stężenie cholesterolu o niskiej gęstości, czyli LDL, najbardziej aterogennej frakcji. Jeżeli stężenie cholesterolu LDL przekracza 200 mg%, może to wskazywać na heterozygotyczną hiperlipidemię. Odnotowuje się jeden taki przypadek na 250-300 osób w populacji ogólnej. Tacy pacjenci są zagrożeni wczesnym, bo po 30.-40. r.ż., wystąpieniem zdarzeń sercowo-naczyniowych. W wywiadzie u rodziców i krewnych tych pacjentów także wcześniej występują powikłania miażdżycy. U nich należy wykonywać badania stężenia cholesterolu.