„Sekcje patomorfologiczne umierają!” – biją na alarm patomorfolodzy. „Za kilka lat będziemy mogli przeprowadzać jedynie teoretyczne sekcje zwłok, posługując się filmami z internetu bądź opowiadając, jak to dawniej bywało…”. Ja także, pytając w trakcie zajęć młodszych studentów, czy widzieli już sekcję zwłok, najczęściej słyszę, że nie byli świadkami ani jednej. Taka sytuacja stwarza niebezpieczeństwo natury prawnej, jednak osoby najbardziej odpowiedzialne za ten stan rzeczy albo nie są świadome niebezpieczeństwa, albo je lekceważą.

Ale po kolei… Zasadnicze przepisy dotyczące przeprowadzania „szpitalnych” sekcji zwłok od wielu lat nie uległy większym zmianom. Wynika z nich, że według ustawodawcy przeprowadzenie sekcji po zgonie w szpitalu powinno być normą, a odstąpienie od niej – wyjątkiem, tylko w wypadku zaistnienia określonych okoliczności.

Już od lat 50. XX wieku ówcześni ministrowie zdrowia podkreślali sens takiej interpretacji, publikując co jakiś czas okólniki przypominające dyrektorom szpitali, kierownikom ZOZ i ordynatorom oddziałów obowiązujące zasady. Anonsowano, że przepisy dotyczące wykonywania sekcji zwłok w szpitalach publicznych „nie są właściwie rozumiane”, a w szczególności osoby funkcyjne, „nie doceniając znaczenia wykonywania sekcji zwłok jako czynnika dydaktycznego, zbyt często godzą się na zaniechanie sekcji zwłok, z wyraźną szkodą dla prac naukowo-badawczych”, zatem „zwłoki osób zmarłych w szpitalach publicznych należy z reguły poddawać sekcji zwłok”. Wymieniono cały katalog sytuacji, w których sekcji nie wolno zaniechać, a decyzja o jej przeprowadzeniu należała do lekarza. Dopiero wejście w latach 90. w życie Ustawy o zakładach opieki zdrowotnej i dodanie do katalogu praw pacjenta prawa do wyrażenia sprzeciwu na przeprowadzenie sekcji zwłok spowodowało, że pacjent mógł w jakimś zakresie sam zadecydować, czy chce, aby jego zwłoki zostały poddane takim czynnościom.

Obecnie w razie zgonu pacjenta w szpitalu formalną możliwość oraz warunki przeprowadzenia sekcji zwłok dopuszczono w treści art. 31 i 32 Ustawy o działalności leczniczej. W niniejszych przepisach ustanowiono m.in. możliwość wyrażenia sprzeciwu wob...