W Uniwersyteckim Szpitalu Dziecięcym w Krakowie ortopedzi stosują nowatorską metodę uzupełniania ubytków powstałych po resekcji nowotworu złośliwego kości u dzieci. Zamiast powszechnie stosowanej endoprotezy, która pozbawia dziecko naturalnego stawu, lekarze wszczepiają allograft, uzupełniony unaczynioną strzałką pobraną z drugiej nogi. Dzięki temu po zakończonym leczeniu kończyna dziecka wraca do stanu sprzed choroby.

Do lat 80. w leczeniu nowotworów złośliwych kości dominowały amputacje. Mimo to pięcioletnie przeżycia były na poziomie najwyżej 15 proc. Dziś wyleczenia z nowotworu złośliwego kości są na poziomie 90 proc., a nawet ponad, a to stawia przed chirurgią nowe wyzwania.

– Od lat 90. dominuje trend, żeby po wycięciu nowotworu złośliwego zachować kończynę i ruchomy, funkcjonalny staw – mówi dr n. med. Krzysztof Miklaszewski, kierownik Oddziału Ortopedyczno-Urazowego w USD w Krakowie. – Prawie połowa złośliwych nowotworów kości zlokalizowana jest w okolicy kolana, a co najmniej połowa z nich kwalifikuje się do zabiegu oszczędzającego nie tylko kończynę, ale i sąsiadujący z nowotworem staw. Warunkiem jest, żeby nowotwór nie naciekał tej części kości, która bezpośrednio tworzy staw, czyli nie przekracza chrząstki wzrostowej.

Barierą dla ekspansji nowotworu w wieku rozwojowym jest właśnie chrząstka wzrostowa – poprzeczna struktura w kościach długich, która odpowiada za wzrost kości. Jeśli nie nacieka, jest szansa, że da się tak wyciąć guz nowotworowy z niezbędnym marginesem tkanek zdrowych, żeby tę nasadę kości oszczędzić, a wraz z nią sąsiadujący staw.

Pozostaje pytanie, jak uzupełnić ubytek kości, niekiedy bardzo duży?

– Na świecie, a także w Polsce, najczęściej stosuje się endoprotezy, które zastępują wyciętą część kości i staw. Bo w takiej sytuacji staw, nawet jeśli nie jest dotknięty nowotworem, najczęściej się wycina, aby stworzyć zamocowanie dla poresekcyjnej endoprotezy onkologicznej – tłumaczy dr Miklaszewski.

Założenie endoprotezy to dobre rozwiązanie. Jak każda metoda ma swoje wady i zalety. Niewątpliwie zaletą jest to, że takie rozwiązanie jest szybkie i prawie zawsze możliwe do zastosowania. Bezpośrednio po założeniu endoprotezy kończyna może być obciążana, bo endoproteza zastępuje kość. Wadą – że pacjent traci naturalny staw, który zostaje zastąpiony sztucznym.