MT: Dlaczego, według zaleceń European League Against Rheumatism u osób z chorobami reumatycznymi powinno się zwracać szczególną uwagę na współistnienie innych chorób?

PROF. ANNA FILIPOWICZ-SOSNOWSKA: Przede wszystkim dlatego, że jest to bardzo typowa sytuacja kliniczna – częstość chorób współwystępujących u chorych na choroby reumatyczne, głównie zapalne, jest znacznie większa niż w populacji w grupach równowiekowych i równopłciowych – w różnym stopniu, w zależności od danej jednostki chorobowej. I nie chodzi tu, jak np. w przypadku reumatoidalnego zapalenia stawów, o objawy pozastawowe, powstałe w wyniku ogólnoustrojowego procesu zapalnego, czyli zajęcie serca i płuc oraz układu nerwowego, objawy oczne, zapalenie naczyń czy amyloidozę, czy też o powikłania związane z leczeniem, ale o współistniejące u tych pacjentów choroby układu sercowo-naczyniowego lub nowotwory itd. Częstość tych ostatnich u chorych na choroby reumatyczne ocenia się na dwa do trzech razy większą niż w populacji ogólnej. Szczególnie chłoniaki (klinicznie sygnalizowane powiększeniem węzłów chłonnych), zwłaszcza w RZS i w zespole pierwotnym Sjögrena, często maskują przebieg choroby reumatycznej.

MT: Jakie choroby są kolejne pod względem częstości występowania?

A.F.-S.: Są to: choroby przewodu pokarmowego, osteoporoza, otyłość, depresja. Szczególne jest miejsce infekcji, które są jedną z głównych przyczyn zgonów wśród tych pacjentów. Na przykład w RZS, obok powikłań terapii, najczęściej rozpoznaje się osteoporozę, choroby układu sercowo-naczyniowego, chorobę wrzodową oraz cukrzycę, a wśród chorób współistniejących, których występowanie można uznać za niezależne w stosunku do RZS, inne schorzenia. W niektórych badaniach najczęściej rozpoznawanymi chorobami współistniejącymi w przebiegu RZS były, podobnie jak w populacji ogólnej, te powiązane z wiekiem: nadciśnienie tętnicze, choroba niedokrwienna serca, depresja, osteoporoza i choroba zwyrodnieniowa stawów. W innych podkreślono na niewielką częstość występowania osteoporozy i choroby niedokrwiennej serca, tj. schorzeń, których patomechanizmy pozostają w powiązaniu z RZS i jego leczeniem. Z kolei zwracano uwagę na dość wysoki odsetek rozpoznań chorób tarczycy, być może związany ze wspólną autoimmunologiczną etiopatogenezą tych schorzeń. Obserwuje się istotny sumaryczny wpływ na niepełnosprawność chorych z chorobami współistniejącymi takich stanów klinicznych jak choroba wieńcowa stabilna bądź powikłana niewydolnością serca albo zawałem serca, depresja, cukrzyca lub autoimmunologiczne zapalenie tarczycy.