Choroba refluksowa przełyku (GERD – gastroesophageal reflux disease) to schorzenie, którego przyczyną jest patologiczne zarzucanie treści pokarmowej z żołądka do przełyku, czemu towarzyszą uciążliwe objawy i/lub uszkodzenie błony śluzowej, oraz w której może dochodzić do powikłań. Najczęściej charakteryzuje się palącym bólem w klatce piersiowej w środkowej części mostka, nudnościami, zwracaniem płynów lub pokarmów, bądź rozwojem zapalenia przełyku, które prowadzi niekiedy do zaburzeń połykania. Objawy te mogą się nasilać podczas leżenia na wznak i przy pochylaniu, zwłaszcza po posiłkach. Ponadto u chorych zdarza się występowanie objawów pozaprzełykowych, takich jak przewlekłe zapalenie gardła i krtani, chrypka, zmiana barwy głosu, kaszel, świszczący oddech.

Wydolność bariery żołądkowo-przełykowej jest zależna od funkcjonowania dolnego zwieracza przełyku (LES – lower esophageal sphincter). Jego napięcie zależy nie tylko od czynników nerwowych, ale również hormonalnych i parakrynnych. Unerwienie LES zapewnia splot mięśniówki jelitowej, który zawiera zarówno pobudzające, jak i hamujące komponenty neuronalne. Neurony pobudzające są kontrolowane przez acetylocholinę i substancję P, podczas gdy neurony hamujące wykorzystują wazoaktywny peptyd jelitowy (VIP – vasoactive intestinal peptide) i tlenek azotu. Uwalnianie stymulantów neurohormonalnych jest uzależnione od przyjmowania pokarmu drogą doustną i zmienia się w zależności od gęstości energetycznej oraz składu chemicznego spożywanego pokarmu.

Przerwanie bariery żołądkowo-przełykowej występuje za każdym razem, gdy dochodzi do przejściowej relaksacji LES, umożliwiającej uwolnienie nadmiaru gazu zgromadzonego w żołądku. Relaksacje takie mogą występować po spożyciu pokarmów lub na skutek połykania powietrza prowadzących do zwiększania ilości gazów w żołądku. Mogą się również nasilać w sytuacji wzmożonej motoryki żołądka.

U osób zdrowych występują epizody przemieszczania się treści pokarmowej z żołądka do przełyku (refluks fizjologiczny), zwłaszcza po spożyciu bardzo obfitych lub bardzo tłustych posiłków, a także po wypiciu napojów alkoholowych (przede wszystkim wina). Nie prowadzą one jednak do wystąpienia dolegliwości i zmian zapalnych w przełyku. Czynnikami, które chronią przełyk przed uszkodzeniem, są (poza prawidłową funkcją LES) dynamika oczyszczania przełyku, wytwarzanie śliny, ukrwienie błony śluzowej przełyku oraz właściwy przebieg opróżniania żołądka.