Tabela 2. Leczenie malarii wywołanej przez wszystkie Plasmodium spp. inne niż P. falciparum

Lek

Dawka

Komentarz

Fosforan lub siarczan chlorochiny (tabletki zawierające 150 mg substancji czynnej)

Dawka nasycająca 600 mg, po 6 h 300 mg, następnie 300 mg/24 h przez kolejne 2 dni (łącznie 10 tabl.)

Rzadko stwierdza się oporność na chlorochinę, w takich przypadkach zaleca się podanie preparatu atowakwon + proguanil, chininy z doksycykliną lub meflochiny

Prymachina – jako kontynuacja leczenia w przypadku zakażenia P. ovale

15 mg/24 h przez 14 dni

Nie jest podawana przy niedoborze G6PD (w przypadku łagodnego niedoboru G6PD może być stosowana w dawce 45 mg/tydzień przez 6 tygodni, ze zwróceniem uwagi na objawy hemolizy)

Prymachina w zwiększonych dawkach – jako kontynuacja leczenia w przypadku zakażenia P. vivax

30 mg/24 h przez 14 dni

Nie jest stosowana w ciąży

Tabela 3. Leczenie łagodnej postaci malarii wywołanej przez P. falciparum

Lek

Dawka

Komentarz

Siarczan chininy

10 mg (chininy w postaci soli)/kg (zwykle 600 mg) co 8 h przez 3-7 dni (w praktyce lek podaje się do momentu całkowitego wyeliminowania pierwotniaków, do czasu gdy ujemny wynik badania utrzymuje się przez 24 h)

Prawie u wszystkich pacjentów występują objawy zatrucia chininą (cinchonism) – dzwonienie w uszach, głuchota, nudności, wymioty itp., szczególnie przy współistniejącym uszkodzeniu wątroby lub nerek. Dlatego w przypadku zmniejszania się parazytemii należy zredukować dawkowanie leku do 2 razy dziennie

Następnie:

Doksycyklina

lub

Klindamycyna

D: 200 mg/24 h przez 7 dni

K: 3 × 450 mg/24 h doustnie przez 7 dni

D: Niestosowana u dzieci i kobiet w ciąży

K: W odpowiednich dawkach może być stosowana u dzieci i kobiet w ciąży

Atowakwon + proguanil

4 tabl./24 h przez 3 dni (1 tabl. zawiera 250 mg atowakwonu i 100 mg proguanilu)

Lepiej tolerowany niż chinina

Działania niepożądane dotyczą głównie przewodu pokarmowego

Zgłoszono kilka przypadków oporności na lek

Artemeter + lumefantryna

Dla osób z masą ciała >35 kg 4 tabl. podawane w 8., 24., 36. i 60. h

Stosunkowo niewiele działań niepożądanych

Meflochina

750 mg jako pojedyncza dawka, powtórzona po 6 h

Przeciwwskazana we wczesnej ciąży i u pacjentów z wywiadem w kierunku zaburzeń neurologicznych i schorzeń psychicznych

Tabela 4. Schematy leczenia ciężkiej postaci malarii wywołanej przez P. falciparum

Lek

Dawka

Komentarz

Artezunat

2,4 mg/kg i.v., następnie 2,4 mg/kg po 12 i 24 h, a potem bolus 2,4 mg/kg/24 h do momentu całkowitej eliminacji pierwotniaków. Jako kontynuację leczenia podaje się doksycyklinę, klindamycynę, atowakwon + proguanil lub artemeter + lumefantrynę – zgodnie ze schematem zalecanym w przypadku łagodnej malarii wywołanej przez P. falciparum (tab. 3)

Jako substancja rozpuszczalna w wodzie może być podawany dożylnie

Wymaga łączenia z innym lekiem, ponieważ często występują nawroty choroby

Dihydrochlorek chininy (szybka dawka nasycająca)

7 mg (chininy w postaci soli)/kg w pompie infuzyjnej przez 30 min., następnie niezwłocznie 10 mg/kg przez 4 h w 5% glukozie co 8 h do czasu spadku parazytemii do <1% i możliwości podawania leków drogą doustną, wtedy należy podawać siarczan chininy 3 × 600 mg/24 h do momentu całkowitej eliminacji pierwotniaków z krwi. Jako kontynuację leczenia podaje się doksycyklinę, klindamycynę, atowakwon + proguanil lub artemeter + lumefantrynę – zgodnie ze schematem zalecanym w przypadku łagodnej malarii wywołanej przez P. falciparum (tab. 3)

Może powodować hipoglikemię i zaburzenia rytmu serca

Szczególną ostrożność należy zachować w przypadku osób starszych i pacjentów obciążonych chorobą sercowo-naczyniową. Dawka nasycająca nie powinna być podawana pacjentom, którzy w ciągu ostatnich 24 h otrzymali chininę, chinidynę lub meflochinę

Glukonian chinidyny (wlew ciągły)

10 mg (glukonianu chinidyny)/kg (odpowiada to 6,25 mg/kg substancji czynnej) we wlewie ciągłym przez ok. 2 h, następnie ciągły wlew 0,02 mg glukonianu chinidyny/kg/min (0,0125 mg substancji czynnej – chinidyny/kg/min) do momentu zmniejszenia parazytemii <1% i możliwości podawania leków drogą doustną, wtedy należy podawać siarczan chininy 3 × 600 mg/24 h do momentu całkowitej eliminacji pierwotniaków z krwi.

Jako kontynuację leczenia podaje się doksycyklinę, klindamycynę, atowakwon + proguanil lub artemeter + lumefantrynę – zgodnie ze schematem zalecanym w przypadku łagodnej malarii wywołanej przez P. falciparum (tab. 3)